Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Blaðsíða 20

¹4C ALDURSGREININGAR OG NÁKVÆM TÍMASETNING FORNLEIFA 19
4.2.3 Kuml við Dalvík og í Keldudal
Í kumli á Brimnesi við Dalvík fundust bein úr manni, hesti og hundi. 13C
mælingar beinanna sýna að hesturinn lifði eingöngu á landættaðri fæðu
(0% sjávarfang), hundurinn að verulegu leyti á sjávarfangi (60%) og fæða
mannsins lá þar á milli (28% sjávarfang). Ef ekki er leiðrétt vegna þessa
þáttar mælist hundurinn um 140 14C árum eldri en húsbóndi hans og um
210 14C árum eldri en hesturinn. Ennfremur er aldur hundsins mun hærri
en sem samsvarar hefðbundnum hugmyndum um landnám Íslands (AD
874), eins og sést á mynd 4. Leiðréttingar færa hins vegar 14C aldurinn inn
á hefðbundinn tíma landnáms. Eins og sést á mynd 4 falla líkindakúrfur
fyrir aldri hests, hunds og húsbónda saman eftir að 14C aldursgreiningarnar
hafa verið leiðréttar fyrir hluta sjávarættaðrar fæðu. Þessar greiningar sýna
að sá aldur sem við notum á sjónum í kringum Ísland til að leiðrétta 14C
aldursgreiningar beina hunds og manns með er nálægt réttu gildi. Svipað
dæmi má taka úr kumli í Keldudal, en þar fundust bein úr hundi með
beinagrindum þriggja manna. Á mynd 5 er sýndur aldur beinanna fyrir
og eftir sjávarleiðréttingu. Eftir leiðréttinguna fellur aldur beinanna saman
og er í samræmi við hefðbundnar hugmyndir um landnám Íslands (AD
874) og það að kristni var tekin upp hér á landi í kringum árið 1000.
4.2.4 Páll biskup Jónsson (1155-1211)
Í fornleifauppgreftri árið 1954 var komið niður á forláta steinkistu sem
talin er vera kista Páls biskups Jónssonar. Hún er geymd og til sýnis í
kjallara Skálholtskirkju. Sigurður Sigurðarson vígslubiskup gaf góðfúslegt
leyfi til að taka sýni til aldursgreininga úr beinum þeim sem í kistunni
hvíla. Samkvæmt rituðum heimildum dó Páll árið 1211.
Niðurstöður mælinga á beinunum sýna að viðkomandi hafði lifað
fyrst og fremst á landættaðri fæðu og einungis 17% fæðunnar voru
ættuð úr sjónum. Það er mjög svipað hlutfall og mælingar hafa sýnt á
þessu landssvæði (Árný E. Sveinbjörnsdóttir og f leiri, 2010). Þegar 14C
aldursgreining á beinunum hefur verið leiðrétt fyrir 17% sjávarfangi
passar hún mjög vel við dánardægur Páls, eins og mynd 6 sýnir. Ef þessi
leiðrétting hefði ekki verið gerð hefðu beinin virst töluvert eldri og því
ekki passað við viðteknar hugmyndir um dánardægur Páls (mynd 6).