Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Blaðsíða 24

¹4C ALDURSGREININGAR OG NÁKVÆM TÍMASETNING FORNLEIFA 23
hann lækkaði verulega við iðnbyltinguna vegna brennslu kola (Suess
effect) og nær tvöfaldaðist í stuttan tíma milli 1950 og 1960 vegna tilrauna
með kjarnavopn.
Að ofansögðu er ljóst að leiðrétta þarf tækjaaldur til að fá raunaldur
sýnanna í almanaksárum. Sem betur fer eru til leiðréttingarkúrfur sem
byggjast á samanburði á 14C aldri sýnis og aldri þess sem hefur verið
ákvarðaður með annarri óháðri aðferð, t.d. rannsóknum á trjáhringjum
(dendrochronology), djúpsjávarkjörnum, hvarf lögum í vatnaseti, kóröllum
og á kalkútfellingum í hellum (speleothems).
Trjáhringjaleiðréttingarkúrfan, en hluti hennar er sýndur á mynd 7,
byggist á því að tré eru aldursgreind með því að telja árhringi frá berki
að kjarna. Árhringir af þekktum aldri eru síðan aldursgreindir með 14C
aðferðinni og fæst þannig leiðréttingarferill frá 14C tækjaaldri (BP) að
raunaldri í almanaksárum (BC/AD). Með því að telja og rannsaka mynstur
trjáhringja trjáa af mismunandi aldri nær nú trjáhringjaleiðréttingarkúrfan
12.500 ár aftur í tímann (Reimer og f leiri, 2009). Kúrfan er oft langt
frá því að vera bein lína og oft eru einnig tímabil þar sem 14C styrkur
andrúmsloftsins hefur minnkað þannig að sami 14C aldur fæst yfir langt
tímabil (sk. plateau eða sléttur), eins og sést t.d. á mynd 7 fyrir tímabilið frá
AD 780 til 880, en eins og myndin sýnir mælast öll sýni frá þessu tímabili
1200 BP. Ein lengsta sléttan á kúrfunni er í upphafi bronsaldar um 800
til 400 BC, en á þessu 400 ára tímabili gefa öll sýni sama 14C aldur. Þetta
sýnir að ef aldursgreining fellur á tímabil þar sem leiðréttingarkúrfan er
ólínuleg mun aukin 14C mælinákvæmni ekki hafa nein áhrif á nákvæmni
raunaldurs sýnisins.
Mynd 7. Myndin sýnir leið-
réttinga rkúrfuna, sem byggð er á
trjá hringja tíma tali fyrir tímabilið
frá 600 til 1200. Lárétti hluti
kúrf unnar frá 780 til 880 veldur
því að erfitt er að ákvarða land-
nám Íslands nákvæm lega með
14C aldurs grein ingum.