Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2010, Blaðsíða 178
ÍSLENSK JARÐHÚS 177
60 Ísl. fornrit IX, bls. XCII og Boyer, Régis: Svarfdæla saga. Medieval Scandinavia,
bls. 626-627.
61 ÞÍ - Skúli Guðmundsson: Smæsta smátt, bls. 262.
62 ÞÍ - Skúli Guðmundsson: Smæsta smátt, bls. 262-263. Neðanmáls hér segir Skúli:
Um 1930 var hætt að bera þangað öskuna, svo brekkan einnig þar gæti gróið upp.
Öskuhaugurinn var meira en hálfu mjórri til eitthvað 15-20 árum fyrir aldamót.
Við framræslu stórrar tjarnar í kálgarði, um gamalt stoppað vatnsauga, grófst vatnshola
vestan við „öskuhauginn“, sem rifnaði smátt og smátt upp, niður úr. Þessvegna er
stokkurinn í brekkunni yfir hálfu meiri en fyrr, nú löngu upp gróinn.
63 Þjms. - Skúli Guðmundsson: Bréf til Matthíasar Þórðarsonar, 18. jan. 1933.
64 ÞÍ - Skúli Guðmundsson: Smæsta smátt, bls. 265.
65 Þjms. - Skúli Guðmundsson: Bréf til Matthíasar Þórðarsonar, 27. nóv. 1936.
66 Ragnheiður Traustadóttir, Þór Hjaltalín og Magnus Hellqvist: Lönngången på
Keldur. Populär Arkeologi. Årg. 19, nr. 1, 2001, bls. 24-26. Í Samtölum við ÞH hefur
Ragnheiður sagt að tiltölulega lítil þykknun jarðvegs hafi átt sér stað frá því að
Kötlulagið frá árinu 1000 féll og torfið var stungið. Er það sterk vísbending um að
torfið hafi verið tekið mjög snemma, eða jafnvel á 11. öld. Svo er einnig að sjá að elsti
fasi skálans sé frá 11. öld og hefur því staðið bygging þar áður en Jón Loftsson reisti
kirkju sína „fyrir norðan læk“, eins og segir í Þorláks sögu helga, og komið verður
betur að hér á eftir. Það eru því höfð nokkuð víð skekkjumörk þegar sagt er að
göngin séu ekki yngri en frá 13. öld.
67 Matthías Þórðarson: Árb. fornl. 1932, bls. 58-59 og Lesb. Morgunbl. 21. ágúst 1932, bls. 1.
68 Vigfús Guðmundsson: Jarðgöngin á Keldum. Lesb. Mbl. 25. sept. 1932, bls. 297-298.
69 Þorláks saga. Byskupa sögur II, bls. 270.
70 Vigfús Guðmundsson: Keldur á Rangárvöllum, bls. 153.
71 Sturlunga saga I, bls. 402.
72 Sturlunga saga II, bls. 464.
73 Guðbrandur Jónsson: Dómkirkjan á Hólum. Safn til sögu Íslands V, bls. 77.
74 Guðbrandur Jónsson: Dómkirkjan á Hólum. Safn til sögu Íslands V, bls. 81.
75 Guðrún Sveinbjarnardóttir og Sigurður Bergsteinsson: Rannsókn á kirkjugarði í
Vatnsfirði við Ísafjarðardjúp. Rannsóknarskýrslur fornleifadeildar 1997. XVI, bls. 12-13.
76 Sturlunga saga I, bls. 391.
77 Sturlunga saga I, bls. 448.
78 Kristján Eldjárn: Undirgangurinn í Skálholti. Afmælisrit Björns Sigfússonar, bls. 174-180.
og Kristján Eldjárn o. fl.: Skálholt. Fornleifarannsóknir 1954-1958, bls. 40-42.
79 Kristján Eldjárn: Undirgangurinn í Skálholti. Afmælisrit Björns Sigfússonar, bls. 181-183
og 185 og Kristján Eldjárn: Skálholt. Fornleifarannsóknir 1954-1958, bls. 42-45.
80 Sturlunga saga II, bls. 474.
81 Guðbrandur Jónsson: Dómkirkjan á Hólum. Safn til sögu Íslands V, bls. 77-79.
82 Sturlunga saga I, bls. 439-440.
83 Sturlunga saga I, bls. 373-374.
84 Eggert Ólafsson og Bjarni Pálsson: Vice-Lagmand Eggert Olafsens og Land-Physici Biarne
Povelsens Reise igiennem Island, Første del, bls. 113.
85 Guðrún Sveinbjarnardóttir: Rannsóknir á jarðgöngum í Reykholti í Borgarfirði.
Rannsóknarskýrslur fornleifadeildar 1997, XIV, bls. 2.
86 Guðrún Sveinbjarnardóttir og Guðmundur H. Jónsson: Fornleifarannsókn í Reykholti
í Borgarfirði. Framvinduskýrsla 1998. Rannsóknarskýrslur fornleifadeildar 1998, XII, bls. 19.
87 Íslenzkar þjóðsögur og ævintýri I, bls. 292.
88 Guðbrandur Jónsson: Dómkirkjan á Hólum. Safn til sögu Íslands V, bls. 19.