Són - 01.01.2010, Side 42

HAUKUR ÞORGEIRSSON42
er hins vegar aðallega vísað í Eddukvæðin. Jón Helgason segir í út -
gáfu sinni á Eddukvæðum að í meginhandritum Snorra-Eddu séu
stundum betri leshættir en hafi upphaflega staðið í texta Snorra. Þetta
skýrir hann þannig að skrifarar handritanna hafi kunnað eitthvað í
kvæðunum sem þeir skrifuðu upp og það hafi stöku sinnum haft áhrif
á uppskriftina.4
Konungsbók, Ormsbók, Uppsalabók og forrit Trektarbókar hafa
öll verið frá því um eða fyrir miðja 14. öld. En hvað með Hlíðar -
endabók frá 15. eða jafnvel 16. öld – getur verið að í henni reynist les-
brigði af þessu tagi? Ekki virðist Jón Helgason hafa verið trúaður á
það því að hann segir handritið ekki hafa neitt textafræðilegt gildi og
tekur ekki nein lesbrigði úr því í útgáfu sína.5
En raunar er hægt að finna umhugsunarverða leshætti í Hlíðar -
endabók. Í Ormsbók er vísa úr Völuspá svona:
Skulu þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvargar.
Í Hlíðarendabók stendur hins vegar ’morðvarga‘ í síðasta vísuorði.
Þetta minnir á texta Hauksbókar, en þar er vísan svona:
Sér hon þar vaða
þunga strauma
menn meinsvara
ok morðvarga.
Hér gæti verið að ritari Hlíðarendabókar hafi kunnað vísuna í
svipaðri mynd og hún er í Hauksbók og að það hafi haft áhrif á upp-
skriftina. Þetta er auðvitað ekki eina skýringin, hér gæti einfaldlega
verið um pennaglöp að ræða. En lítum á annað dæmi og skýrara.
Í Ormsbók er vísa úr Vafþrúðnismálum svona:
Vígríðr heitir völlr
er finnast vígi at
Surtr ok hin svásu guð.
4 Jón Helgason 1962 I:ix.
5 Jón Helgason 1962 I:vii.