Són - 01.01.2010, Síða 50

ÚLFAR BRAGASON50
en ekki er ósennilegt að efni Mirsa-vitranar hafi verið henni til hugar -
hægðar í lífsbaráttuni ekki ósvipað og Hólmfríði.
Eins og vani var rímnaskálda beitti Hólmfríður mismunandi hátt -
um á rímurnar þótt það sé greinilega ekki aðalatriðið. Fyrsta ríma er
ferskeytt hringhenda. Önnur ríma er undir braghenduhætti, bak-
sneitt. En sú þriðja er hringhend nýhenda. Skáldamálið er heldur ekki
flókið, algeng heiti notuð og helst að skáldskapurinn sé kenndur í
mansöngshlutunum en karl og kona annars. Enda kemur það fram í
mansöng þriðju rímu að það hefur verið stefna skáldins að yrkja
„óflúrað“.
En það sem skipti skáldkonuna mestu var innihald Mirsa-vitranar.
Nú er ekki vitað hvar Hólmfríður fann efni þessarar leiðslu.
Langlíklegast er að hún hafi fylgt frásögn sem hún hafði lesið, svipað
og þær systur gerðu þegar þær snéru Ármanns sögu í rímur og fylgdu
þá sögunni nákvæmlega. Ekki er þó fyrir að synja að henni hafi vaxið
ásmegin við vísnagerð frá því hún var ung. Efnið gæti einnig hafa
verið henni hjartfólgnara en í rímunum um Ármann eða aðra kappa
enda sagt að hún hafi verið mjög trúuð kona.10 Hún hafi því ekki
verið jafnbundin fyrirmyndinni og þegar þær systur ortu Ármanns
rímur.
Breski rithöfundurinn Joseph Addison (1672–1719) skrifaði The
Vision of Mirzah og birti í tímariti sínu The Spectator, 1. sept. 1711.11
Þessu blaði var ætlað að færa þekkinguna úr kimum bókasafnanna,
skólanna og lærdómssetranna til almennings í klúbbum, fundarher-
bergjum og kaffihúsum. Addison varð víðfrægur af hugunum
sínum.12 Áhrifa þeirra gætti víða í Evrópu, m.a. hjá Ludvig Holberg.13
Addison var einnig þekktur á Íslandi á dögum Hólmfríðar þar sem
brot af greinum hans um Paradísarmissi Miltons höfðu verið birt í
Lærdómslistarfélagsritunum og Jónas Hallgrímsson hafði þýtt kvæði
hans „Divine Ode“ en hvorttveggja hafði upphaflega birst í The
Spectator.14 Sagt er að Hólmfríður hafi kunnað Paradísarmissi í íslenskri
þýðingu Jóns á Bægisá utan bókar svo að hún hefur líklega komist í
rit Lærdómslistarfélagsins.15
10 Þóroddur Guðmundsson (1950:109).
11 The Spectator (1965:121–26).
12 The New Encyclopædia Britannica I (1985:91–93).
13 Jensen (1983:229).
14 Ringler (2002:415).
15 Þóroddur Guðmundsson (1950:109).