Peningamál - 01.09.2005, Qupperneq 26

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
26
sem taldar eru til almannatrygginga, en örlitlu minni hjá ríki og sveitar-
félögum.
Í júníspánni var gert ráð fyrir 2,5% vexti samneyslu á árinu
2005 en nú er spáð 3,5% vexti. Samneyslan óx um 3,7% á fyrri
helm ingi ársins og útgjöld ríkisins til þeirra málaflokka sem tilheyra
samneyslunni hækkuðu um 5% umfram laun á fyrstu sjö mánuðum
þessa árs samanborið við sama tíma á árinu 2004. Því er ólíklegt að
vöxtur samneyslu hjá ríki og undirstofnunum þess sem falla undir
almannatryggingar verði minni en 3% á árinu 2005. Fjárlög gerðu
hins vegar ráð fyrir tæplega 2% vexti.
Í fjárhagsáætlunum sveitarfélaga felst um 1,5% vöxtur sam-
neyslu. Það er langt undir meðalvexti undanfarinna ára, sem var
4,2% á árunum 1998-2004, auk þess sem útgjöld hafa tilhneigingu til
að fara fram úr áætlunum í aðdraganda sveitarstjórnakosninga. Því er
notuð spá fjármálaráðuneytisins frá í maí um 4,5% vöxt í samneyslu
sveitarfélaga.
Framvindan það sem af er þessu ári bendir til þess að vöxtur
samneyslu á næsta ári verði ½ prósentu meiri en gert var ráð fyrir í
júní, eða 3%. Í júní var horft til þeirra langtímaáætlana sem fyrir liggja
og byggt á lauslegu mati á trúverðugleika þeirra. Spá bankans fyrir
árið 2007 er að samneyslan vaxi um 2,7%, heldur minna hjá ríkinu
og nokkru meira hjá sveitarfélögunum.
Fjármunamyndun
Fjármunamyndun á síðasta ári var meiri en áður var talið
Samkvæmt bráðabirgðauppgjöri Hagstofunnar var fjármunamyndun
í fyrra töluvert meiri en fyrri áætlanir bentu til og vöxtur frá fyrra
ári 21% í stað tæplega 13%. Breytinguna má einkum rekja til mun
meiri fjármunamyndunar atvinnuvega. Einnig er nú áætlað að íbúða-
fjárfesting hafi vaxið meira á árinu 2004 en áður var talið en áætlunin
um fjárfestingu hins opinbera er nær óbreytt.
Horfur á minni vexti í ár en spáð var í júní og minni samdrætti
árið 2006
Horfur eru á heldur minni vexti fjármunamyndunar í ár en Seðla-
bank inn spáði í júní en minni samdrætti árið 2006. Breytingin
frá síðustu spá fyrir árið í ár skýrist einkum af endurskoðun á
spá um íbúðafjárfestingu. Árið 2006 er hins vegar spáð meiri
vexti fjármunamyndunar atvinnuvega sem stafar af aukinni stór-
iðju fjárfestingu. Í spá bankans fyrir árið 2007 er gert ráð fyrir
áframhaldandi samdrætti í fjármunamyndun sem stafar að stærstum
hluta af samdrætti í fjárfestingu tengdri stóriðju.
Hafa verður í huga að samdráttur fjármunamyndunar árin
2006-2007 kemur í kjölfar stóraukinnar fjárfestingar á árunum 2003-
2005. Ef spáin gengur eftir verður fjármunamyndun á árinu 2007
tæplega 28% meiri en fjármunamyndun ársins 2003 og 5,5% meiri
en fjármunamyndun ársins 2004. Hlutfall fjármunamyndunar af vergri
landsframleiðslu verður þá orðið 20,5%, sem er 3 prósentum lægra
en á árinu 2004 en svipað og meðaltal áranna 1980-2004.
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007
Mynd IV-6
Vöxtur fjármunamyndunar
og helstu undirflokka hennar 1998-20071
1. Spá Seðlabankans 2005-2007.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-30
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
Fjármunamyndun í heild
Hið opinbera
Atvinnuvegir
Íbúðarhúsnæði
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
-20
-10
0
10
20
30
40
50
60
Mynd IV-5
Vöxtur fjármunamyndunar og innflutnings
fjárfestingarvöru á fyrri árshelmingi 1998-2005
Heimild: Hagstofa Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Fjármunamyndun
Innflutningur fjárfestingarvöru
1991 1993 1995 1997 1999 2001 2003 2005 2007
Mynd IV-4
Fjármunamyndun atvinnuvega
og í stóriðju 1991-20071
0
4
8
12
16
20
% af VLF
Fjármunamyndun atvinnuvega
þar af stóriðja
1. Spá Seðlabankans 2005-2007.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.