Peningamál - 01.09.2005, Qupperneq 65

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
5
•
3
65
nefndu. Ástæðan er sú að þeir gjaldmiðlar sem bætast við í víðari
vísitöluna mynda enn mjög lítinn hluta heildarviðskiptanna. Til lengri
tíma litið má gera ráð fyrir að munur þessara vísitalna aukist. Eins og
sést á mynd 1 hefur munurinn verið að aukast undanfarin tvö til þrjú
ár á sama tíma og gjaldmiðlum í víðu vísitölunni hefur fjölgað og þar
með hefur vægi stóru gjaldmiðlanna minnkað. Aftur á móti er greini-
legur munur á nýju vísitölunum og þeirri sem nú er skráð. Það má
skýra með því að vægi Bandaríkjadals í opinberu vísitölunni er mun
meira en í hinum nýju. Þegar mestur munur verður á nýju vísitölunum
og þeirri gömlu á sér yfi rleitt stað töluverð styrking Bandaríkjadals. Á
tímabilum þegar gengi dalsins hefur lækkað hefur styrking krónunnar
orðið meiri samkvæmt opinberu vísitölunni og hún nálgast aftur nýju
vísitölurnar.
Til álita kemur að reikna fl eiri vísitölur. Að ekki sé tekið tillit til
þjónustuviðskipta er galli í ljósi þess að vægi þjónustu í viðskiptum
hefur aukist á undanförnum áratugum. Því er æskilegt að tillit sé tekið
til þeirra að einhverju marki. Sæmilega traustar vísbendingar má fá um
landaskiptingu ferðamanna. Því er gagnlegt að reikna einnig vísitölur
þar sem tekið er tillit til áætlaðrar landaskiptingar tekna og gjalda af
ferðamennsku. Verði upplýsingum um þjónustuviðskipti safnað með
könnunum í framtíðinni, líkt og gert er í mörgum löndum, kunna að
skapast skilyrði til að taka tillit til þeirra að fullu.
Til hliðsjónar kann einnig að vera heppilegt að reikna vísitölu
sem sýnir gengi krónunnar gagnvart nokkrum helstu gjaldmiðlum
heims. Þessi vísitala yrði þrengri en bæði núverandi vísitala og hinar
nýju vísi tölur. Tilgangur með þeirri vísitölu væri einkum að bregða upp
mynd af stöðu krónunnar í langtímasamhengi gagnvart gjaldmiðlum
sem unnið hafa sér sess sem forðagjaldmiðlar og einkennast af lítilli
verðbólgu og mjög virkum gjaldeyrismörkuðum.
96 97 98 99 00 01 02 03 04 05
Samanburður á skráðri gengisvísitölu og
nýjum vísitölum janúar 1996 - ágúst 20051
Mynd 1
Skráð vísitala
Þrengri vísitala
1. Skráðu vísitölunni hefur verið gefið grunntímabilið september
1995 = 100.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
80
90
100
110
120
130
September 1995 = 100
Víðari vísitala