Peningamál - 01.11.2006, Page 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
8
Verðbólguhorfur til lengri tíma hafa batnað en til að
verðbólgumarkmið náist á spátímanum þurfa stýrivextir að hækka
Litið lengra fram á veginn hafa verðbólguhorfur einnig batnað frá síð-
ustu spá bankans. Í grunnspánni er nú gert ráð fyrir því að mæld verð-
bólga verði um 3½% eftir eitt ár en spáð var 8% í júlí. Tæplega helming
munarins má rekja til ofangreinds endurmats á kostnaðarverðbólgu en
afganginn til lækkunar óbeinna skatta og vörugjalda. Undirliggjandi
verðbólga að ári liðnu er talin verða nokkru meiri, eða um 5½%.
Bein áhrif lækkunar óbeinna skatta og vörugjalda hverfa úr
mældri verðbólgu á öðrum ársfjórðungi 2008 en eftir sitja eftirspurnar-
áhrif aukinna ráðstöfunartekna. Í grunnspá bankans er verðbólga 4,4%
eftir tvö ár, en 4,2% án aðgerða ríkisstjórnarinnar (sjá mynd I-3).
Með stýrivaxtaferli fráviksspánna dregur fyrr og varanlega úr
ójafnvæginu, en það er forsenda þess að verðbólga og verðbólgu-
væntingar verði hamdar. Samkvæmt fráviksspá með peningastefnu-
viðbrögðum verður mæld verðbólga 3% að ári liðnu og verðbólgu-
markmiðið næst í lok árs 2008. Þá eru verðbólguvæntingar einnig
orðnar í takt við markmið bankans. Eins og sést á mynd I-4 og töflu
I-1 næst verðbólgumarkmiðið heldur seinna í fráviksspá þar sem gert
er ráð fyrir óbreyttum stýrivöxtum út tímabilið en það kostar einnig að
halda þarf vöxtum háum lengur.
Veruleg óvissa er um verðbólguhorfur
Eins og undanfarið er gengi krónunnar talið helsti óvissuþáttur
spárinnar. Gengið hefur styrkst frá því að síðasta spá var gerð. Í
grunnspánni er gert ráð fyrir að það veikist lítillega á spátímanum en
í fráviksspánum styrkist það hins vegar, enda stýrivextir mun hærri í
þeim spám. Eins og reynslan á þessu ári ber vott um þarf hins vegar
lítið að bregða út af til að snöggar breytingar verði.
Aðrir óvissuþættir eru í meginatriðum taldir hinir sömu og áður.
Áfram er gert ráð fyrir að meiri hætta sé á að verðbólgu sé vanspáð
eitt ár fram í tímann en ofspáð og er talið að hættan hafi aukist frá
síðustu spá. Óvissumatið tvö ár fram í tímann er nú talið heldur meira
upp á við í stað þess að vera samhverft eins og í síðustu spá.
Mynd I-4
Mismunandi verðbólguferlar
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Grunnspá
Fráviksspá með óbreyttum vöxtum
Fráviksspá með peningastefnuviðbrögðum
Verðbólgumarkmið
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2008200720062005
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Verðbólgumarkmið
Vísitala neysluverðs
Mynd I-5
Ný verðbólguspá Seðlabankans – grunnspá
Spátímabil: 4. ársfj. 2006 - 4. ársfj. 2008
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
2005 2006 2007 2008
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Tafla I-1 Verðbólguþróun og -horfur
Breyting neysluverðs frá sama fjórðungi fyrra árs (%)
Fráviksspá með Fráviksspá með peninga-
Grunnspá óbreyttum stýrivöxtum stefnuviðbrögðum
Ársfjórðungar
2006:1 4,5 4,5 4,5
2006:2 7,5 7,5 7,5
2006:3 8,0 8,0 8,0
2006:4 7,6 7,6 7,6
Ársmeðaltal 6,9 6,9 6,9
2007:1 7,9 7,9 7,9
2007:2 4,1 4,0 4,0
2007:3 3,4 3,2 3,1
2007:4 3,4 3,1 2,9
Ársmeðaltal 4,6 4,5 4,4
2008:1 2,8 2,4 2,1
2008:2 4,1 3,4 3,0
2008:3 4,3 3,2 2,7
2008:4 4,4 2,9 2,3
Ársmeðaltal 3,9 3,0 2,5
%
Mynd I-3
Verðbólguspá út frá grunndæmi
með og án skattaáhrifa
Án skattaáhrifa
Með skattaáhrifum
Heimild: Seðlabanki Íslands.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2008200720062005