Peningamál - 01.11.2006, Qupperneq 11

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
11
eina prósentu milli mánaða síðustu tvo mánuði og er árshækkun
Halifax-húsnæðisvísitölunnar nú um 8%. Verðbólga hefur aukist tals-
vert frá síðustu útgáfu Peningamála og mældist 2,4% í september,
sem er ½ prósentu aukning frá áramótum.
Efnahagshorfur á Norðurlöndunum eru almennt góðar. Á öðrum
fjórðungi ársins jókst hagvöxtur í Finnlandi, Svíþjóð og Noregi, en í
Danmörku dró lítið eitt úr vextinum. Verðbólga hefur verið stöðug í
kringum 2% í Danmörku og Noregi það sem af er árinu, en hefur aukist
töluvert í Finnlandi og Svíþjóð þar sem hún nálgast 2% (sjá mynd II-6).
Hillir undir lok verðhjöðnunar í Japan
Eftir langvarandi baráttu við verðhjöðnun hækkaði seðlabanki Japans
stýrivexti sína í júlí, en hann hafði haldið vöxtum í 0% síðan í mars
árið 2001. Margt bendir til þess að japanski þjóðarbúskapurinn sé
að ná sér á strik. Efnahagsbatinn er þó enn háður allmikilli óvissu.
Verðbólga er rétt undir einu prósenti og hefur verið jákvæð frá því
í maí. Verðhækkanir hafa þó næstum einskorðast við matar-, raf-
magns-, bensín- og vatnskostnað meðan aðrir liðir hafa hækkað mun
minna og jafnvel lækkað. Að undanskildu matarverði nam árshækkun
neysluverðlags 0,3%. Ný vísitala neysluverðs án matar- og orkuverðs
sýnir hins vegar lítils háttar verðhjöðnun það sem af er ári. Umtalsverð
lækkun olíuverðs undanfarna mánuði gæti tímabundið valdið verð-
hjöðnun, ef ekki koma til hækkanir annarra liða neysluverðsvísitöl-
unnar. Útlánavöxtur í Japan hefur hins vegar aukist töluvert á þriðja
ársfjórðungi og verið jákvæður allt árið. Búist er við að hagvöxtur
verði um 2,7% á árinu en hann er að miklu leyti drifinn áfram af
atvinnuvegafjárfestingu. Mjög hóflegar launahækkanir undanfarin
misseri hafa hins vegar haldið aftur af vexti einkaneyslu sem hefur
verið sein að taka við sér. Komist innlend eftirspurn á betra skrið er
líklegt að hraðar verði dregið úr slaka peningastefnunnar með örari
vaxtahækkunum en nú er reiknað með. Það gæti haft nokkur áhrif
á gengi hávaxtagjaldmiðla, þ.á.m. íslensku krónuna, vegna vaxta-
munarviðskipta.
Áfram hraður vöxtur í nýmarkaðsríkjum Asíu og Mið-Evrópu
Þótt þorri utanríkisviðskipta Íslands eigi sér stað á hefðbundnum
markaðssvæðum Vestur-Evrópu og í Bandaríkjunum fer hlutur ýmissa
nýmarkaðsríkja vaxandi. Vaxandi vægi þeirra í heimsbúskapnum veld-
ur einnig töluverðum óbeinum áhrifum. Mikill hagvöxtur í ýmsum
nýmarkaðsríkjum í Asíu hefur t.d. átt mikinn þátt í hækkun hrá-
vöruverðs undanfarin ár. Hraður vöxtur í Kína, borinn uppi af miklum
útflutningi og fjárfestingu, vegur þar þungt. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn
spáir u.þ.b. 10% hagvexti í Kína árið 2006 og svipuðum vexti á næsta
ári. Heldur hefur hægt á hagvexti í ýmsum öðrum löndum í Asíu,
t.d. Indlandi og Pakistan, en það má einkum rekja til hás olíuverðs
og aukins aðhalds í peningamálum. Í Mið-Evrópu hefur hagvöxtur
verið ör að undanförnu, þótt efnahagsástandið sé nokkuð mismun-
andi. Í Póllandi hefur hagvöxtur einnig verið töluverður og var hann
5,5% á öðrum ársfjórðungi og verðbólga aðeins 1,4%. Víða annars
staðar er hagvöxtur einnig með ágætum. Í Rússlandi hefur hagvöxtur
verið ör undanfarin ár og horfur eru á að innlend eftirspurn vaxi ört á
1.Verðbólgutala fyrir evrusvæðið í september er bráðabirgðamat.
Heimild: Reuters EcoWin.
%
Mynd II-5
Verðbólguþróun á helstu viðskiptasvæðum
Íslands
Janúar 2002 - ágúst 20061
-2
-1
0
1
2
3
4
5
Bandaríkin
Japan
Evrusvæði
Bretland
20062005200420032002
1. Septembertölur vantar fyrir Finnland og Svíþjóð.
Heimild: Reuters EcoWin.
%
Mynd II-6
Verðbólguþróun á Norðurlöndunum
Janúar 2003 - september 20061
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Svíþjóð
Noregur
Finnland
Danmörk
2006200520042003