Peningamál - 01.11.2006, Qupperneq 19

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
19
IV Innlend eftirspurn og framleiðsla
Í síðustu þjóðhagsspám Seðlabankans hefur verið dregin upp mynd af
nauðsynlegri aðlögun efnahagslífsins að jafnvægi að loknu ofþenslu-
skeiði. Reiknað hefur verið með að dragi nokkuð hratt úr vexti innlendr-
ar eftirspurnar. Samkvæmt endurskoðuðu uppgjöri þjóðhagsreikninga
frá Hagstofu Íslands var hagvöxtur mun meiri á síðustu tveimur árum
en áður var talið. Hefur hann ekki verið jafn mikill hérlendis á tveggja
ára tímabili síðan á fyrstu árum áttunda áratugar síðustu aldar. Þessar
tölur hafa þó nokkur áhrif á mat Seðlabankans á framleiðsluspennu.
Hún er nú metin meiri á síðasta ári en talið var í sumar en heldur minni
á yfirstandandi ári. Hvenær spennan hverfur veltur hins vegar mjög
á þeim stýrivaxtaferli sem miðað er við. Verulegur munur er á milli
grunnspár og fráviksspáa hvað það varðar.
Ólík aðlögun innlendrar eftirspurnar í grunnspá og fráviksspám
Líkt og í síðasta hefti Peningamála byggist grunnspá bankans á
vaxta ferli sem endurspeglar væntingar markaðs- og greiningaraðila
um þróun stýrivaxta á næstu misserum. Birtar eru tvær fráviksspár. Í
annarri þeirra er gert ráð fyrir óbreyttum stýrivöxtum út spátímabilið
en í hinni að brugðist sé við þannig að verðbólgumarkmiðið náist á
spátímabilinu. Mismikið peningalegt aðhald í grunnspá og fráviksspám
hefur veruleg áhrif á með hvaða hætti aðlögun innlendrar eftirspurnar
verður. Í umfjölluninni um efnahagshorfur hér á eftir verður litið til
allra þessara spáferla.
Meiri vöxtur fjárfestingar í ár en spáð var seinkar aðlögun
innlendrar eftirspurnar
Vöxtur fjárfestingar í ár verður líklega meiri en gert var ráð fyrir í síð-
ustu spá bankans. Þá var áætlað að fjárfesting dragist saman á þriðja
og fjórða fjórðungi ársins miðað við sömu fjórðunga árið áður. Þetta
virðist ekki ætla að ganga eftir. Vöxtur einkaneyslu er hins vegar í
takt við sumarspána. Aðlögun innlendrar eftirspurnar er því seinna á
ferðinni en Seðlabankinn gerði ráð fyrir fyrr á árinu. Í grunnspánni í
júlí var gert ráð fyrir að innlend eftirspurn stæði nánast í stað á seinni
hluta þessa árs en drægist saman á næsta og þarnæsta ári. Nú er hins
vegar gert ráð fyrir um 2½% vexti á seinni hluta þessa árs en meiri
samdrætti innlendrar eftirspurnar á árinu 2007 eða um 6½% í stað
rúmlega 4% í júlíspánni.
Verður vöxtur fjárfestingar meiri í ár en fyrstu tölur gera ráð fyrir
líkt og undanfarin ár?
Í ljósi meiri hagvaxtar undanfarin ár en áður var talið er ástæða til
að gefa ýmsum óvissuþáttum, sem gætu haft áhrif á framvinduna á
næstu misserum, gaum. Athyglin beinist ekki síst að fjármunamyndun
því að vöxtur hennar hefur ítrekað verið endurskoðaður upp á við
und anfarin ár eftir því sem Hagstofan hefur fengið haldbærari gögn
úr ársreikningum fyrirtækja, sem liggja fyrir með nokkurri töf. Spár
Seðlabankans um fjárfestingu hafa því iðulega byggst á vanmati á
sögulegri þróun. Upplýsingar um þróun fjárfestingar í stóriðju og orku-
verum hafa reynst þokkalega áreiðanlegar, en önnur fjárfesting hefur
Mynd IV-1
Vöxtur þjóðarútgjalda og hagvöxtur
1998-20081
1. Grunnspá Seðlabankans 2006-2008.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-8
-6
-4
-2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
‘08‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99‘98
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Vöxtur þjóðarútgjalda
Hagvöxtur
Mynd IV-2
Endurskoðun á vexti fjármunamyndunar
Heimild: Hagstofa Íslands.
Magnbreyting frá fyrra ári (%)
Þjóðhagsreikningar í mars 2005
Þjóðhagsreikningar í september 2005
Þjóðhagsreikningar í mars 2006
Þjóðhagsreikningar í september 2006
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
30
35
40
200520042003200220012000