Peningamál - 01.11.2006, Qupperneq 46

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
6
•
3
46
Hinn eðlilegi mælikvarði við þessar aðstæður væri því vísitala
undirliggjandi verðbólgu þar sem bein áhrif skattalækkana hafa verið
dregin frá. Mynd VIII-13 sýnir samanburðinn á grunnspá með og án
áhrifa skattalækkana. Þar sést að mæld verðbólga lækkar mun hraðar
en undirliggjandi verðbólga og er um tveimur prósentum lægri fram á
annan ársfjórðung 2008 þegar áhrifin hverfa úr mældri verðbólgu.
Aðgerðir stjórnvalda auka hins vegar kaupmátt ráðstöfunartekna
og minnka aðhald í stjórn ríkisfjármála nema sérstakar mótvæg-
isaðgerðir komi til. Komi ekki til sérstakra aðgerða í ríkisfjármálum eða
aukins aðhalds peningastefnunnar auka þessar aðgerðir hagvöxt um
½ prósentu á næstu tveimur árum. Þær seinka því aðlögun að jafn-
vægi í þjóðarbúskapnum og auka verðbólgu þegar líður á spátímann
frá því sem ella hefði verið og því verður að beita strangara aðhaldi í
peningamálum en ella.
Undirliggjandi kostnaðarverðbólga minni en áður var talið...
Eins og áður hefur komið fram reyndist verðbólga á þriðja ársfjórð-
ungi töluvert minni en Seðlabankinn spáði í sumar. Bendir það til þess
að undirliggjandi kostnaðarþrýstingur vegna lækkunar á gengi krón-
unnar og endurskoðunar kjarasamninga í júní hafi verið ofmetinn og
áhrif þeirra á verðbólgu til skamms tíma. Þótt gert sé ráð fyrir að hluti
launakostnaðar sem ekki kom fram í sumar komi fram á næstu mán-
uðum er spáð nokkru minni vexti launakostnaðar á framleidda einingu
en í síðustu Peningamálum. Minni launaþrýstingur og tæplega 12%
sterkara gengi krónunnar valda því að verðbólguhorfur næsta hálfa
árs eru mun hagfelldari en spáð var í sumar.
... en áfram er verulegur verðbólguþrýstingur
Þrátt fyrir að vöxtur launakostnaðar á framleidda einingu sé nú talinn
hafa verið nokkru minni en í sumarspánni er hann þó áfram mikill og
langt umfram það sem samrýmst getur 2,5% verðbólgumarkmiði bank-
ans, enda atvinnuleysi mjög lítið í sögulegu samhengi og spenna mikil á
innlendum vinnumarkaði. Að sama skapi er áfram töluverð framleiðslu-
spenna til staðar samkvæmt grunnspánni eða liðlega 3% í ár og tæplega
2% á næsta ári. Spennan fer hins vegar vaxandi aftur frá ársbyrjun 2008
en þá er peningalegt aðhald orðið lítið samkvæmt grunnspánni eins og
áður hefur komið fram. Á sama tíma er spáð lækkandi gengi krónunnar
og verðbólguvæntingum yfir verðbólgu markmiðinu.
Verðbólguhorfur tvö ár fram í tímann því betri sem peningalegt
aðhald er meira
Verðbólguhorfur eitt ár fram í tímann eru svipaðar í grunnspá og
fráviksspánum tveimur þrátt fyrir að stýrivaxtaferlarnir séu afar ólíkir
eins og sjá má á mynd VIII-14, enda fær peningastefnan litlu breytt
um verðbólguhorfur næstu mánaða.
Fráviksspá þar sem vextir eru fengnir með peninga stefnu við-
brögðum sem miða að því að verðbólgumarkmið náist á spátímabilinu
felur í sér að stýrivextir þurfi að hækka nokkuð til viðbótar, og vera
komnir í um 15½% um mitt næsta ár. Samkvæmt spánni fara stýri-
vextir smám saman lækkandi á árinu 2007 og verða tæplega 13% við
lok spátímabilsins á síðasta fjórðungi ársins 2008.
Mynd VIII-14
Mismunandi stýrivaxtaferlar
%
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Grunnspá
Fráviksspá með óbreyttum vöxtum
Fráviksspá með peningastefnuviðbrögðum
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
200820072006
%
Mynd VIII-13
Verðbólguspá út frá grunndæmi
með og án skattaáhrifa
Án skattaáhrifa
Með skattaáhrifum
Heimild: Seðlabanki Íslands.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2008200720062005