Peningamál - 01.03.2007, Side 7

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
7
því breyst verulega í tímans rás, eftir því sem nýjar upplýsingar koma
í ljós.
Við ákvörðun stýrivaxtaferilsins og þess óvissubils sem honum
tengist er tekið tillit til fráviksdæma þar sem framvinda efnahagsmála
er önnur en í grunnspánni. Óvissubil stýrivaxtaferilsins er ákveðið með
hliðsjón af því skilyrði að þróun verðbólgu verði ásættanleg, a.m.k. til
skamms tíma, þótt framvindan verði eins og í fráviksdæmunum.
Önnur breyting á framsetningu grunnspárinnar er að hún
spannar lengra tímabil en áður, en það er nauðsynlegt til þess að skýra
megi forsendur stýrivaxtaferilsins til hlítar. Ákvörðun stýrivaxtaferils
með þeim hætti sem nú er gert er forsenda þess að hægt sé að gera
marktæka og sjálfri sér samkvæma spá til lengri tíma.
Ávinningur af birtingu stýrivaxtaferils
Meginávinningur þess að birta grunnspár með stýrivaxtaferli sem miðar
að því að tryggja framgang verðbólgumarkmiðsins á spátímanum er
þríþættur. Í fyrsta lagi ættu gæði spánna að batna þar sem allar
upplýsingar sem sérfræðingar Seðlabankans búa yfir eru nýttar. Í
öðru lagi ætti þessi tilhögun að koma í veg fyrir að verðbólguspár
Seðlabankans verði til þess að ýta undir verðbólguvæntingar vegna
þess að þær sýni verðbólgu yfir markmiði án þess að gert sé ráð
fyrir að Seðlabankinn bregðist við þeim upplýsingum. Í þriðja
lagi ættu væntingar einstaklinga, fyrirtækja og markaðsaðila um
stýrivaxtaferil inn að verða í betra samræmi við væntingar Seðlabankans
sjálfs um framvindu stýrivaxta. Það ætti að flýta fyrir miðlun stýrivaxta
um vaxta rófið. Seðlabankinn hefur þó ekki enn gengið jafnlangt í
gagnsæisátt og seðlabankar Nýja-Sjálands, Noregs og Svíþjóðar, sem
birta væntan vaxtaferil bankastjórnar eða peningastefnunefndar.
Meginkostur slíkrar tilhögunar er að áhrif Seðlabankans á væntingar
markaðarins um stýrivexti yrðu enn meiri.2 Bankastjórn Seðlabankans
íhugar hvort stíga skuli þetta skref síðar, og þá m.a. í ljósi reynslunnar
af þeirri breytingu sem nú hefur verið gerð.
Háa stýrivexti þarf til þess að verðbólgumarkmiðið náist
Grunnspáin sem sýnd er á mynd I-4 og fjallað er nánar um í köflunum
á eftir sýnir þann feril stýrivaxta sem sérfræðingar Seðlabankans telja
að samrýmist því markmiði að verðbólga verði komin niður í u.þ.b.
2½% á spátímanum (sjá mynd I-4a).3 Til þess að ná þessu markmiði
þurfa stýrivextir að haldast óbreyttir fram á síðasta fjórðung þessa
árs, en taka að lækka nokkuð og með vaxandi hraða þegar kemur
fram á næsta ár. Hins vegar eru taldar meiri líkur á því að hækka þurfi
stýrivexti enn frekar en að hægt verði að hefja lækkun þeirra fyrr en
í grunnspánni.
Vegna þess að stýrivaxtaforsenda grunnspárinnar er önnur en í
nóvember eru grunnspárnar þá og nú ekki samanburðarhæfar. Til þess
að meta hvernig verðbólguhorfur hafa breyst frá nóvemberspánni
er nær lagi að bera stýrivaxtaferilinn saman við stýrivaxtaferil sem lá
2. Um þetta er fjallað í grein Þorvarðar Tjörva Ólafssonar síðar í þessu hefti Peningamála.
3. Nánar er fjallað um það hvernig óvissubil grunnspárinnar er fengið í rammagrein IX-1.