Peningamál - 01.03.2007, Page 13

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
13
II Ytri skilyrði og útflutningur
Ytri skilyrði þjóðarbúsins eru á heildina litið mjög góð. Aflabrögð á sl.
ári voru reyndar í slakara lagi, en horfur hafa batnað nokkuð á þessu
ári. Þyngra vegur að verð sjávarafurða og áls er með hæsta móti og
erlend fjármálaleg skilyrði enn afar hagstæð. Á hinn bóginn einkennist
staða alþjóðlegra efnahagsmála sem fyrr af verulegu ójafnvægi, sem
gæti haft neikvæð áhrif á framvindu efnahagsmála hér á landi þegar
fram líða stundir. Vegna aukinnar álframleiðslu mun útflutningur
aukast hratt í ár og á næsta ári. Hins vegar er í spánni gert ráð fyrir að
álverð lækki og olíuverð hækki á næstu tveimur árum í samræmi við
framvirk verð. Viðskiptakjör versna því verulega á árunum 2008 og
2009 samkvæmt spánni.
Hagvöxtur á evrusvæðinu í fyrra hinn mesti frá aldamótum
Í fyrra var hagvöxtur á evrusvæðinu 2,6%, sem er sá mesti frá árinu
2000. Hagvöxturinn er í vaxandi mæli knúinn áfram af innlendri eft-
irspurn. Efnahagsbatinn hefur því náð að skjóta sterkari rótum en
þegar hann var að miklu leyti knúinn af vexti útflutnings. Vöxtur inn-
lendrar eftirspurnar skýrist meðal annars af því að atvinnuleysi hefur
dregist saman. Það stóð í 8,3% í janúar árið 2006, en var komið niður
í 7,5% í desember.
Hækkun virðisaukaskatts í Þýskalandi virðist hafa haft minni
áhrif á einkaneyslu en búist var við. Hins vegar er mögulegt að
skattahækkunin hafi ekki enn skilað sér að fullu í hærra verði til neyt-
enda. Almenningur á evrusvæðinu er hins vegar bjartsýnn. Vísitala
sem mælir viðhorf neytenda á evrusvæðinu hefur ekki verið hærri í
rúm fimm ár (sjá mynd II-2). Íbúðaverð á evrusvæðinu hækkaði að
meðal tali um 7% á síðasta ári og mun meira í einstökum aðildarlönd-
um. Til dæmis hækkaði húsnæðisverð í Frakklandi um 15% á árinu,
eins og gerst hefur undanfarin þrjú ár. Verðbólga á evrusvæðinu var
talsvert yfir 2% mestan hluta ársins 2006. Undir lok ársins lækkaði
verðbólga þó talsvert í kjölfar lækkunar olíuverðs. Í febrúar mældist
hún 1,9%, en það er í samræmi við verðbólgumarkmið Seðlabanka
Evrópu. Ekki er hægt að útiloka talsverðar sveiflur í verðbólgu á
þessu ári meðal annars með tilliti til fyrrnefndrar skattahækkunar í
Þýskalandi og grunnáhrifa sveiflna í olíuverði. Til lengri tíma litið er
útlit fyrir tals verðan undirliggjandi verðbólguþrýsting, einkum vegna
launahækkana og undangenginnar hækkunar olíu- og hrávöruverðs,
sem gæti átt eftir að koma fram í verði til neytenda.
Lægð á húsnæðismarkaði dregur úr hagvexti í Bandaríkjunum
Samkvæmt bráðabirgðatölum var hagvöxtur í Bandaríkjunum 3,3%
árið 2006. Eftir mikinn vöxt á fyrsta ársfjórðungi dró talsvert úr honum
það sem eftir lifði árs. Samdráttur í húsnæðisfjárfestingu var helsti
dragbíturinn á hagvöxt, en undanfarna þrjá ársfjórðunga dróst íbúða-
fjárfesting saman um 16% á ársgrundvelli, en það er mesti samdráttur
sem mælst hefur frá árinu 1990. Vanskil hafa aukist hjá þeim hópi
lántakenda sem nýtur minnsts lánstrausts (e. sub-prime mortgage
borrowers). Lægðin á fasteignamarkaði hefur þó enn sem komið er
ekki breiðst út til annarra geira. Atvinnuástand er gott og hagnaður
Heimild: Reuters EcoWin.
Mynd II-1
Alþjóðleg hagþróun
1.ársfj.1998 - 4.ársfj. 2006
Hagvöxtur á helstu viðskiptasvæðum Íslands
Magnbreyting VLF frá sama ársfjórðungi fyrra árs (%)
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
200620052004200320022001200019991998
Bandaríkin
Bretland
Evrusvæði
Japan
Heimild: Reuters EcoWin.
Mynd II-2
Væntingavísitölur á evrusvæði og í
Bandaríkjunum
Janúar 2002 - febrúar 2007
Bandaríkin (vísitölur)
Bandaríkin, neytendur
Bandaríkin, fyrirtæki
Evrusvæðið, neytendur
Evrusvæðið, fyrirtæki
40
50
60
70
80
90
100
110
120
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
‘0720062005200420032002
Evrusvæði (mismunur)