Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 19

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
19
III Fjármálaleg skilyrði
Peningastefna Seðlabankans hefur haft veruleg áhrif á ávöxtun og
væntingar á markaði frá útgáfu síðasta heftis Peningamála í nóv-
ember. Væntingar markaðsaðila um framvindu stýrivaxta eru í betra
samræmi við yfirlýsingar Seðlabankans um að vöxtum þurfi að halda
háum uns varanleg hjöðnun verðbólgu að markmiði er tryggð. Sökum
breyttra væntinga hefur miðlun peningastefnunnar um óverðtryggða
vaxtarófið miðað hraðar áfram, en minni eftirspurn í tengslum við
krónubréfaútgáfu og nýlegar ráðstafanir Seðlabankans til að stuðla
að eðlilegri vaxtamyndun á peningamarkaði hafa líklega einnig haft
nokkuð að segja.
Hækkun ávöxtunarkröfu verðtryggðra íbúðabréfa í kjölfar til-
kynningar ríkisstjórnarinnar um lækkun óbeinna skatta hefur ekki
gengið til baka nema að litlu leyti. Líklegt verður að teljast að hækk-
unin sé meiri en nemur áhrifum tímabundinnar lækkunar verðbólgu á
verð bréfanna. Hægt hefur á útlánaaukningu lánakerfisins undanfarna
mánuði og á sama tíma hefur hlutdeild gengisbundinna útlána aukist.
Skuldatryggingarálag íslensku bankanna hefur farið lækkandi frá miðju
síðasta ári og fjármögnun þeirra erlendis orðið auðveldari. Hugsanlegt
er að það leiði til lægra vaxtaálags á gengistryggð útlán hér á landi og
ýti undir gengisbundin útlán enn frekar.
Innlendur fjármálamarkaður og gengi krónunnar eru viðkvæm
fyrir breytingum á erlendum fjármálalegum skilyrðum. Glöggt dæmi
þess mátti sjá í febrúarlok þegar lækkun hlutabréfaverðs í Kína olli
snöggum umskiptum í áhættumati fjárfesta og hafði í för með sér
minni vaxtamunarviðskipti. Í kjölfarið lækkaði gengi krónunnar og
hlutabréfa hér á landi tímabundið, eins og víða um heim.
Minnkandi verðbólga eykur aðhald peningastefnunnar
Frá útgáfu síðustu Peningamála hafa stýrivextir verið hækkaðir um
0,25 prósentur, og eru nú 14,25%. Raunstýrivextir hafa hækkað
miðað við flesta mælikvarða. Miðað við liðna verðbólgu hafa þeir
hækkað um 1,5 prósentur. Ef tekið er mið af nýlegri könnun á verð-
bólguvæntingum fyrirtækja til tólf mánaða hafa raunstýrivextir hins
vegar lækkað um u.þ.b. ½ prósentu, en hækkað álíka mikið ef miðað
er við verðbólguvæntingar almennings. Raunvexti sem metnir eru út
frá verðbólguálagi ríkisskuldabréfa er óvenju erfitt að túlka um þessar
mundir vegna lækkunar neysluskatta sem truflað hefur markaðinn.
Hækkun sem rekja mátti til þess að ávöxtunarkrafa verðtryggðra
skuldabréfa snarhækkaði í aðdraganda skattalækkunarinnar hefur
gengið aðeins til baka, en þó minna en gera hefði mátt ráð fyrir. Því
virðist mega álykta að á mörkuðum sé þess nú vænst að raunstýrivext-
ir haldist háir mun lengur en áður var talið. Líklegt er að raunstýrivextir
miðað við liðna verðbólgu hækki næstu mánuðina, því að fyrirséð er
að draga muni úr verðbólgu tímabundið í kjölfar lækkunar óbeinna
skatta og vegna grunnáhrifa.
Mynd III-1
Raunstýrivextir
Vikulegar tölur 7. janúar 1998 - 27 . mars 2007
Raunstýrivextir m.v.:
verðbólgu
verðbólguálag ríkisskuldabréfa1
verðbólguálag ríkisskuldabréfa2
verðbólguvæntingar almennings
verðbólguvæntingar fyrirtækja
verðbólguvæntingar sérfræðinga á fjármálamarkaði
1. Verðbólguálag reiknað út frá ávöxtunarkröfu RIKB 13 0517 og
RIKS 15 1001. 2. Verðbólguálag reiknað út frá ávöxtunarkröfu
RIKB 13 0517 og HFF150914. Verðbólguvæntingar almennings,
fyrirtækja og sérfræðinga á markaði miðast við verðbólgu eitt ár
fram í tímann.
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
0
2
4
6
8
10
12
14
‘07‘06‘05‘04‘03‘02‘01‘00‘99‘98