Peningamál - 01.03.2007, Page 26

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
26
áherslu á að framvinda stýrivaxta er metin út frá þeim upplýsingum
sem nú liggja fyrir um framvindu efnahagsmála. Um þessi gögn og
túlkun þeirra ríkir mikil óvissa. Því getur stýrivaxtaferillinn af ýmsum
ástæðum orðið annar í reynd.
Hagvöxtur verður lítill á þessu og næsta ári samkvæmt spánni,
a.m.k. samanborið við vöxt áranna 2004 og 2005. Jákvætt framlag
utanríkisviðskipta, einkum vegna aukningar álútflutnings og samdráttar
í innflutningi fjárfestingarvöru, heldur uppi jákvæðum hagvexti í ár og
á næsta ári þrátt fyrir verulegan samdrátt þjóðarútgjalda. Hins vegar er
spáð 1% samdrætti landsframleiðslu árið 2009. Það yrði í fyrsta skipti
frá árinu 2002 sem landsframleiðslan dregst saman og samdrátturinn
yrði hinn mesti frá árinu 1992. Verði aðlögun þjóðarbúskaparins að
jafnvægi hraðari en hér er gert ráð fyrir yrði hægt að lækka vexti fyrr.
Það gæti þá stutt við efnahagsbata fyrr en ella. Hægari aðlögun gæti
hins vegar orðið til þess að samdráttur yrði að lokum meiri.
Gengisþróunin enn stærsti óvissuþátturinn
Í grunnspánni næst jafnvægi í þjóðarbúskapnum fyrir tilstilli innri aðlög-
unar fremur en aðlögunar gengis. Innlend eftirspurn dregst saman uns
jafnvægi kemst á milli framleiðslu og framleiðslugetu. Samdráttur
þjóðarútgjalda hefur í för með sér verulegan samdrátt innflutnings.
Á sama tímabili eykst útflutningur ört sökum vaxandi álframleiðslu.
Halli á vöru- og þjónustujöfnuði dregst því hratt saman. Engu að
síður helst viðskiptahallinn mikill til loka spátímabilsins (sjá kafla VII),
en það skýrist af miklum hreinum vaxtagreiðslum til útlanda. Þrálátt
mikið ytra ójafnvægi í þjóðarbúskapnum felur í sér verulega hættu á
að gengisþróunin verði óhagfelldari en reiknað er með í grunnspánni.
Aðlögun þjóðarbúskaparins að jafnvægi yrði þá með öðrum hætti.
Þróun gengisins er því að líkindum stærsti óvissuþáttur grunnspárinnar
(sjá nánar í rammagrein IX-2).
Aðlögun innlendrar eftirspurnar seinni á ferðinni og hægari en í
síðustu grunnspá
Samkvæmt bráðabirgðatölum þjóðhagsreikninga Hagstofu Íslands
sem birtar voru um miðjan mars var vöxtur þjóðarútgjalda 7,4% á
síðasta ári. Það er rúmlega einni prósentu meiri vöxtur en gert var ráð
fyrir í síðasta hefti Peningamála. Munurinn stafar einkum af meiri vexti
fjárfestingar og samneyslu en gert var ráð fyrir í nóvemberspánni.
Aðlögun innlendrar eftirspurnar að jafnvægi á því lengra í land en
áður var spáð.
Um leið staðfestu bráðabirgðatölur Hagstofunnar þær áhyggjur
sem Seðlabankinn lýsti yfir í nóvember að vöxtur fjárfestingar yrði
líklega meiri á árinu 2006 en fyrstu ársfjórðungstölur gerðu ráð fyrir.
Bankinn taldi að mun meiri viðskiptahalli en spáð var gæti verið vís-
bending um meiri vöxt fjárfestingar en bráðabirgðatölurnar sýndu.
Í grunnspánni er gert ráð fyrir minni samdrætti þjóðarútgjalda í
ár en reiknað var með í nóvember, eða um 5½%. Ástæðan er einkum
minni samdráttur fjárfestingar. Vegna þess að stýrivaxtaferillinn er
ákveðinn með hliðsjón af verðbólgumarkmiðinu verður samdráttur
innlendrar eftirspurnar síðar á spátímabilinu hins vegar nægur til að
koma á jafnvægi framleiðslu og framleiðslugetu.