Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 42

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
42
VII Ytri jöfnuður
Ítrekað hefur verið spáð minni viðskiptahalla en reyndin hefur orðið.
Á árinu 2006 var hann alls 305 ma.kr., sem er meira en fjórðungur
af landsframleiðslu ársins. Hlutfallslega hefur aldrei mælst meiri halli
hér á landi né í nokkru landi innan OECD. Vöru- og þjónustuviðskipti
á seinni hluta ársins reyndust nokkurn veginn í samræmi við síðustu
spár, en halli á jöfnuði þáttatekna var mun meiri en spáð var. Útlit er
fyrir að töluvert hægar dragi úr viðskiptahallanum á næstu árum en
spáð var í nóvember. Nú er gert ráð fyrir að hallinn verði enn rúmlega
11% af landsframleiðslu á árinu 2009, sem endurspeglar að miklu leyti
ört vaxandi hreinar vaxtagreiðslur til útlanda.
Methalli á vöruskiptajöfnuði skýrir tæpan helming
viðskiptahallans
Halli á vöruskiptajöfnuði nam rúmlega 148 ma.kr. á árinu 2006, sem
er mesti vöruskiptahalli sem mælst hefur hér á landi. Hallinn samsvarar
um 61% tekna af vöruútflutningi. Vöruskiptahalli á árinu 2005 nam
49% tekna vöruútflutnings.
Hinn mikli halli á vöruviðskiptum átti sér stað þrátt fyrir að
viðskiptakjör hafi batnað um 1,1% af landsframleiðslu milli ára, en
útflutningur dróst saman að magni. Verðmæti vöruútflutnings jókst
um rúma 25 ma.kr. miðað við fyrra ár, eða 11,7%, á föstu gengi.
Að undanskildu útflutningsverðmæti skipa og flugvéla (sem jókst um
49% milli ára á föstu gengi) jókst verðmæti álútflutnings mest, eða
um tæplega 42% á föstu gengi. Meginhluti verðmætaaukningarinnar
stafaði af hækkun álverðs, en magnvöxtur nam 6,5%. Álútflutningur
nam 23,5% heildarverðmætis vöruútflutnings í fyrra, samanborið
við 18,5% árið 2005. Verðlag útfluttra sjávarafurða hækkaði einnig
mikið. Verðmætið jókst um 1% á föstu gengi, þrátt fyrir 6,3% magns-
amdrátt.
Verðmæti vöruinnflutnings jókst talsvert meira en verðmæti
vöruútflutnings reiknað á föstu gengi, eða alls um rúmlega 68 ma.kr.
milli ára eða sem nemur 21%. Rúmlega helmingur þessarar aukningar
er tilkominn vegna meiri innflutnings fjárfestingar- og rekstrarvara.
Verðmæti innflutnings á hrá- og rekstrarvörum jókst um rúman fjórð-
ung milli ára og verðmæti innfluttrar fjárfestingarvöru um 28% á föstu
gengi.
Innflutningur eldsneytis dróst lítillega saman milli ára, sem skýrist
einna helst af minni eldsneytisnotkun skipaflotans. Hækkun olíuverðs
olli hins vegar því að verðmæti innflutts eldsneytis jókst um tæp 15%
á föstu gengi. Talsvert dró úr innflutningi bifreiða á árinu í heild, en
mikill vöxtur var á fyrri hluta ársins sem tók að hjaðna eftir að gengi
krónunnar lækkaði skarpt í febrúar og mars. Svipuð þróun var á inn-
flutningi varanlegrar og hálfvaranlegrar neysluvöru. Mikill vöxtur var í
byrjun árs en úr honum dró þegar líða tók á árið.
Halli á þjónustuviðskiptum jókst einnig
Halli þjónustuviðskipta við útlönd var um 54 ma.kr. á síðasta ári og
skýrir u.þ.b. 18% viðskiptahallans. Stærsti tekjuliðurinn í þjónustuút-
flutningi hefur um árabil verið útgjöld erlendra ferðamanna á Íslandi
Mynd VII-1
Undirþættir viðskiptajafnaðar1
1. ársfj. 1999 - 4. ársfj. 2006
Ma.kr.
1. Rekstrarframlög talin með þáttatekjum.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
-100
-90
-80
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
10
20
20062005200420032002200120001999
Vöruskiptajöfnuður
Þjónustujöfnuður
Þáttatekjujöfnuður
Mynd VII-2
Viðskiptajöfnuður OECD-ríkja 20051
% af VLF
1. Tölur fyrir Ísland einnig fyrir árið 2006.
Heimildir: OECD, Reuters EcoWin.
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
N
or
eg
ur
Sv
is
s
Lú
xe
m
bo
rg
H
ol
la
nd
Sv
íþ
jó
ð
Þý
sk
al
an
d
Ja
pa
n
D
an
m
ör
k
Fi
nn
la
nd
K
an
ad
a
Su
ðu
r-
K
ór
ea
Be
lg
ía
A
us
tu
rr
ík
i
Ev
ru
sv
æ
ði
ð
M
ex
ík
ó
Pó
lla
nd
Ít
al
ía
Ír
la
nd
Fr
ak
kl
an
d
Té
kk
la
nd
Br
et
la
nd
Á
st
ra
lía
Ty
rk
la
nd
Ba
nd
ar
ík
in
U
ng
ve
rja
la
nd
Sp
án
n
G
rik
kl
an
d
N
ýj
a-
Sj
ál
an
d
Sl
óv
ak
ía
Po
rt
úg
al
Ís
la
nd
(
20
05
)
Ís
la
nd
(
20
06
)