Peningamál - 01.03.2007, Síða 67

Fjármálamarkaðir og aðgerðir Seðlabankans1
Lífl eg viðskipti á mörkuðum
Innlendir markaðir hafa verið líflegir frá útgáfu Peningamála í nóvember. Úrvalsvísitala hlutabréfa hefur
hækkað um 17% en uppgjör fyrirtækja í vísitölunni voru yfirleitt mjög góð og í mörgum tilfellum betri en
nokkru sinni fyrr. Bankarnir fóru þar fremstir í flokki en samanlagður hagnaður þeirra nam 167 ma.kr. á árinu
2006. Lausafjárskortur gerði vart við sig á peningamarkaði en markaðurinn virðist nú starfa eðlilega í kjölfar
þess að fjölgað var veðhæfum bréfum í viðskiptum við Seðlabankann. Jöklabréfaútgáfa heldur áfram og í fyrsta
skipti hafði innlend fjármálastofnun milligöngu um slíka útgáfu. Breyttar reglur um viðskipti við Seðlabankann
kunna að ráða þar nokkru um. Ávöxtunarkrafa verðtryggðra og óverðtryggðra skuldabréfa hefur sveiflast mikið.
Lækkun virðisaukaskatts í byrjun mars varð til þess að ávöxtunarkrafa verðtryggðra bréfa hækkaði mikið og
er enn nokkru hærri en í nóvember. Krónan veiktist nokkuð fram til áramóta en hefur styrkst á ný og er gengi
hennar nú svipað og þegar Peningamál voru gefin út í nóvember 2006.
Vaxtamunur eykst enn
Seðlabanki Íslands hækkaði stýrivexti um 0,25 prósentur frá útgáfu síð-
ustu Peningamála. Englandsbanki og Japansbanki hækkuðu stýrivexti
sína um sömu prósentu, evrópski seðlabankinn hækkaði vexti tvisvar
sinnum um samtals 0,5 prósentur en vextir í Bandaríkjunum hafa hald-
ist óbreyttir frá síðastliðnu sumri. Vaxtamunur við útlönd dróst saman
á tímabilinu. Hann var tæpar 10 prósentur í lok október en var orðinn
9,2 prósentur í lok mars sé miðað við þriggja mánaða millibankavexti.2
Skilyrði til vaxtamunarviðskipta hafa haldist hagstæð en versnað lítil-
lega ef aðeins er horft til vaxtamunarins. Skýrist það fyrst og fremst af
lækkandi vöxtum á innlendum peningamarkaði.
Lausafjárþrengingar
Lausafjárskortur hefur ítrekað gert vart við sig á innlendum peninga-
markaði frá því í nóvember. Vextir fóru oft upp fyrir daglánavexti
Seðlabankans og markaðurinn virkaði því ekki sem skyldi. Nokkrir sam-
verkandi þættir ollu þessu en mest munar um háa innstæðu ríkissjóðs
í Seðlabankanum. Innstæða á viðskiptareikningi hefur vaxið jafnt og
þétt undanfarin misseri og er nú 90 ma.kr. auk 32 ma.kr. bundinnar
innstæðu vegna sölu Símans 2005.
Lítil útgáfa ríkisbréfa og minnkandi útgáfa húsbréfa í kjölfar
breytinga á húsnæðislánamarkaði hafa valdið því að innlend fjármála-
fyrirtæki eiga minna en áður af skuldabréfum sem veðhæf eru í við-
skiptum við Seðlabankann. Vegna þessa ákvað bankinn að taka veð í
bréfum, sem gefi n eru út í íslenskum krónum og skráð í erlendum upp-
gjörsmiðstöðvum og krónubréf sem útgefi n eru af erlendum aðilum,
þ.e. jöklabréf. Ákveðið var að túlka reglur um viðskipti fjármálastofn-
ana við bankann þannig að sé útgáfa erlends aðila stærri en 20 ma.kr.
teljist hún hafa viðskiptavakt enda sé að fi nna kaup- og sölutilboð í
kerfum á borð við Bloomberg. Í kjölfarið færðist millibankamarkaður-
inn í eðlilegt horf á ný. Lántaka bankanna í Seðlabankanum hefur auk-
ist á síðustu mánuðum og hefur farið hæst í 184 ma.kr.
Daglánavextir
Vextir yfir nótt
Stýrivextir (umreiknaðir í flata vexti)
3 mánaða vextir á krónumarkaði
Viðskiptareikningsvextir
Heimild: Seðlabanki Íslands.
Mynd 1
Vextir á krónumarkaði og
stýrivextir Seðlabankans
Daglegar tölur 3. janúar 2006 - 23. mars 2007
%
8,5
9,5
10,5
11,5
12,5
13,5
14,5
15,5
16,5
17,5
mfjdnosájjmamfj
2006 2007
Mynd 2
Staðan á viðskiptareikningi ríkissjóðs
Seðlabankans
Mánaðarlegar tölur janúar 2006 - febrúar 2007
Ma.kr
Heimild: Seðlabanki Íslands.
40
60
80
100
120
20072006
1. Upplýsingar í greininni miðast við 23. mars 2007.
2. Viðskiptavegnir erlendir vextir.