Peningamál - 01.03.2007, Qupperneq 78

BIRT ING E IG IN STÝRIVAXTASPÁR EYKUR
ÁHRIFAMÁTT PENINGASTEFNU SEÐLABANKA
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
1
78
ingastefnunnar um vaxtarófi ð og áhrif hennar á ákvarðanir mark-
aðsaðila aukist. Alan Bollard, seðlabankastjóri, bendir á að birting
stýrivaxtaspárinnar geri markaðsaðilum kleift að sjá fyrir viðbrögð
peningayfi rvalda við óvæntum fréttum. Það leiði til þess að „verð á
markaði bregst að verulegu leyti sjálfkrafa við nýjum upplýsingum sem
skipta máli fyrir verðbólguþrýstinginn” (Bollard og Karagedikli, 2006,
bls. 11). Þá er áhugavert að Spencer (2005) telur vaxtaspána auðvelda
seðlabankanum að hafa áhrif á lögun vaxtarófsins sem sé mjög mik-
ilvægt þar sem um 80% íbúðaveðlána þar í landi beri fasta vexti þótt
þeir séu fastir í skemmri tíma en algengast er hér á landi.
Reynsla Nýsjálendinga virðist því benda til þess að spár með
eigin vaxtaferli þar sem verðbólga er í samræmi við verðbólgumark-
miðið séu skilvirkt samskiptatæki sem veiti markaðsaðilum innsýn inn
í kerfi sbundna nálgun seðlabanka við vaxtaákvarðanir. Slík innsýn get-
ur haft jákvæð áhrif á árangur peningastefnunnar. Lykilatriðið er ekki
að sýna hvað gerist heldur hvernig peningayfi rvöld bregðist við þeirri
framvindu sem birtist í spánni.
Hampton (2002), Spencer (2005) og Archer (2005) skýra hvern-
ig stýrivaxtaferillinn er „búinn til“. Gengið er út frá einföldu viðbrags-
falli í þjóðhagslíkani bankans (sjá Black o.fl ., 1997) þar sem stýrivextir
bregðast við þegar spáð verðbólga víkur frá markmiðinu sex til átta
ársfjórðungum fram í tímann. Stýrivaxtaferillinn sem kemur út úr slíku
viðbragðsfalli er síðan lagaður til í samstarfi spádeildar og seðlabanka-
stjóra uns hann endurspeglar mat seðlabankastjóra á réttu samræmi
vaxta og verðbólgumarkmiðsins.

Tafl a 2. Forsendur fyrir æskilegan framtíðar stýrivaxtaferil

1. Til þess að peningastefnan stuðli að því að verðbólguvæntingar leiti að verðbólgumark-
miðinu þarf ákvörðun stýrivaxta að miðast við að verðbólga nálgist verðbólgumarkmið-
ið. Verðbólga ætti að vera stöðug í nánd við verðbólgumarkmið innan ásættanlegs tíma,
venjulega eins til þriggja ára.
2. Að því gefnu að verðbólguvæntingar hafi góða kjölfestu nálægt verðbólgumarkmiði ætti
munur raunverulegrar verðbólgu og verðbólgumarkmiðs annars vegar og framleiðslu-
spenna hins vegar að vera í ásættanlegu jafnvægi þangað til að þau hverfa. Framleiðslu-
spenna og frávik verðbólgu frá markmiði ættu að öllu jöfnu ekki að vera jákvæð eða nei-
kvæð á sama tíma þegar litið er lengra fram í tímann.
3. Stýrivaxtaferillinn, einkum á næstu mánuðum, ætti að leiða til ásættanlegrar þróunar
verðbólgu og hagvaxtar jafnvel þótt gefnar séu aðrar raunhæfar forsendur um framvindu
efnahagsmála og gerð hagkerfi sins.
4. Breytingar á stýrivöxtum ættu að eiga sér stað í smáum skrefum svo að hægt sé að meta
áhrif breytinganna og aðrar nýjar upplýsingar sem varða efnahagsþróun.
5. Ákvörðun stýrivaxta verður einnig að meta í ljósi þróunar eignaverðs og útlána. Miklar
sveifl ur í þessum breytum gætu myndað óstöðugleika í eftirspurn og landsframleiðslu til
langs tíma litið.
6. Einnig er gagnlegt að endurmeta niðurstöðuna í ljósi nokkurra einfaldra peningastefnu-
reglna. Ef stýrivextir víkja kerfi sbundið og umtalsvert frá einföldum reglum þyrfti að vera
hægt að skýra ástæður þess.
Heimild: Qvigstad (2006).