Peningamál - 01.07.2007, Blaðsíða 8

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
0
7
•
2
8
nú er miðað við; samsvarar 14,25% ávöxtun á ári sem tilgreind var í
vaxtatilkynningum bankans þar til í júní sl.) frá desember sl. samrýmd-
ust því að ná verðbólgumarkmiðinu á þessu ári, eða á næsta ári að
áhrifum skattabreytinga frátöldum. Nú virðist einsýnt að þetta gerist
ekki jafn hratt og þá var talið.
Meginniðurstöður eru dregnar saman í mynd I-3. Hún sýnir að
til þess að ná verðbólgumarkmiðinu innan ásættanlegs tíma og tryggja
að verðbólga haldist í nánd við markmiðið eftir það þarf stýrivaxtafer-
illinn að vera nokkru aðhaldssamari en talið var í mars. Það getur
gerst með því að hækka vextina yfir allt tímabilið eða halda vöxtunum
háum lengur en reiknað var með í mars. Þrátt fyrir þetta eru horfur á
að verðbólga verði töluvert meiri næsta árið en þá var spáð. Þá voru
taldar horfur á að verðbólgumarkmiðið næðist á þriðja fjórðungi ársins
miðað við mælda verðbólgu, en nú virðast hverfandi líkur á að það
gerist á þessu ári. Til þess þyrfti a.m.k. að hækka vexti mjög mikið, því
reikna má með að eitt til tvö ár geti liðið frá stýrivaxtabreytingu þar
til að áhrif hennar hafa komið fram að mestu leyti. Með því að halda
stýrivöxtum háum lengur en gert var ráð fyrir í mars eru nú horfur á
að verðbólga verði í nánd við markmiðið undir lok næsta árs. Gildir þá
einu hvort miðað er við verðbólgu að frádregnum skattaáhrifum eða
mælda verðbólgu.
Meginástæður þess að gert er ráð fyrir meiri verðbólgu næstu
mánuði en í síðustu spá liggja í verulegri uppsveiflu á íbúðamarkaði.
Hún er helsta ástæða þess að verðbólga er nú meiri í upphafi spátím-
ans en í mars og dregið hefur úr líkum á því að húsnæðisverð lækki
á næstu misserum. Á móti kemur að gengi krónunnar er sterkara en
reiknað var með í mars. Þótt áhrif þess á verðlag hafi verið minni en
ætla mætti mun það halda aftur af verðlagshækkunum næstu mán-
uði, jafnvel þótt gengið lækki lítils háttar á ný. Til lengri tíma felur hátt
raungengi nú hins vegar í sér auknar líkur á að gengið lækki hraðar en
reiknað var með í mars. Minnkandi vaxtamunur við útlönd eftir vaxta-
hækkanir erlendis stuðlar að hinu sama. Þetta tvennt endurspeglast í
nokkru brattari gengisferli nú en í síðustu spá.
Vegna þess að verðbólga í upphafi er meiri, verðbólguhorfur
og -væntingar lakari framan af spátímanum, raunvextir því lægri og
lækkun gengis hraðari en spáð var síðast þarf hærri stýrivexti til þess
að ná fram nægum slaka, sem vegur á móti þessum áhrifum. Það ger-
ist í spánni með því að seinka lækkun stýrivaxta miðað við það sem
reiknað var með í mars. Eigi að síður dregst innlend eftirspurn minna
saman en í fyrri spá m.a. vegna þess að raunvextir verða lægri framan
af og aðlögun þjóðarbúskaparins að jafnvægi á sér í meira mæli stað í
gegnum gengi krónunnar og utanríkisviðskipti.
Áfram líklegra að verðbólga verði umfram spá
Í kafla IX er fjallað um óvissuþætti verðbólguspárinnar. Eins og í mars
er talið líklegra að verðbólguþrýstingur verði meiri en felst í grunn-
spánni en að hann verði minni. Það myndi krefjast aðhaldssamari
peningastefnu en felst í grunnferlinum. Stærstu óvissuþættirnir eru
hinir sömu og fyrr, þ.e.a.s. gengisþróunin og hugsanlegar stórfram-
kvæmdir, sem endurspeglast í tveimur fráviksdæmum (sjá myndir I-5
og I-6). Í öðru dæminu er reiknað með samsvarandi gengislækkun og
Mismunur verðbólgu og verðbólgumarkmiðs
Mynd I-4
Frávik verðbólgu frá markmiði
og framleiðsluspenna
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
%
Framleiðsluspenna (% af framleiðslugetu)
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
‘1020092008200720062005
Mynd I-5
Stýrivextir - fráviksdæmi
50% óvissubil
75% óvissubil
90% óvissubil
Grunnspá
Heimild: Seðlabanki Íslands.
%
Fráviksdæmi með gengislækkun
Fráviksdæmi með stóriðjuframkvæmdum
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
2006 2007 2008 2009 ‘10