Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1991, Page 139

Saga kristinnar boðunar í frumdráttum
Samkvæmt aðferð Simeons átti sérhver ræða að vera í fimm liðum:
Exordium, yfirfærslu, skiptingu, útlistun og heimfærslu. Mest áherzla átti
að hvíla á fyrsta og síðasta lið. Föst mótun ræðustefs, thema, var aftur á
móti ekki talin nauðsynleg. Verkið sýnir þekkingu á mælskulist fomaldar
og fomkirkju, og ber vitni um samband við lútherskan píetisma. Það
sýnir sig einkum í heimfærslu boðskaparins til áheyrenda. Heimfærsluna
átti að miða við (a) þá sem lifðu í vantrúarafstöðu, (b) þá sem trúarveikir
vom og (c) þá sem styrkir vom í trúnni. Þetta er hliðstætt kenningum J.
J. Rambachs, sem áður er getið.
Frá anglo-kaþólsku brœðrareglunni í Mirfield hafa komið margir
dugandi prédikarar. Einn þeirra, Paul Bull, ritaði mikið verk, „Lectures
on Preaching and Sermon Constmction” er kom út 1922. Verkið geymir
ekki aðeins hómiletiskan fróðleik, heldur einnig allmikið af annarri
kennimannlegri guðfræði hákirkjumanna. Bull telur eðlilegt að velja
efnið (thema) fyrst, en textann ekki fyrr en við lok undirbúnings ræðu-
gerðarinnar. Hér er alveg snúið við þeirri röð, sem fomkirkja og siðbót
viðhöfðu að jafnaði.
Samkvæmt anglo-kaþólskri guðfræði skipar prédikunin ekki hinn sama
veglega sess og hjá oss. Þó hefir þessi grein kirkjunnar framleitt bæði
mikilhæfa prédikara og höfunda trúarlegra bókmennta. Sú aðferð, sem
Bull mælir með, er kunn einnig meðal lútherskra prédikunarfræðinga, en
ekki er mælt með henni nema við sérstök tækifæri. Með því að
períkópukerfið getur stundum verið bindandi, þá getur verið ráðlegt að
velja við sum tækifæri einhvem annan texta en þann sem þar er gert ráð
fyrir. Þegar knýjandi nauðsyn ber til að taka fyrir tiltekið efni, þá er
eðlilegt að taka það til meðferðar. En í Ritningunni er tvímælalaust til
einhver viðeigandi texti. Röðin verður þá þessi: Efni — texti — ræða, og
ræðan verður auðvitað að gera skil bæði efninu og textanum. Tökum sem
dæmi að frelsi og sjálfstæði einhverrar þjóðar sé í hættu, eða réttindi
hennar fótum troðin. Efnið yrði þá: Rétturinn til frelsis. Sem texta mætti
vel láta sér í hug koma Gal. 5,1: Til frelsis frelsaði Kristur oss . . . Þessi
texti er bundinn við 17. sunnud. eftir trínitatis samkvæmt períkópukerfi
vom, en ekkert er því til hindrunar að nota hann við önnur tækifæri.
Frábærir prédikarar meðal Breta hafa verið margir, og teljast sumir
einnig til mál- og stílsnillinga á heimsmælikvarða. Þetta hvorttveggja á
við um John Henry Newman, og F. W. Robertson. Ræður Robertsons er
að finna í Tauchnitz útgáfú klassiskra verka. Mjög mikilhæfir vom einnig
þeir H. Scott Holland, H. H. Henson, G. A. Studdert Kennedy og William
Temple. Sum af verkum þeirra em fáanleg í mjög ódýmm útgáfum.
H. P. Liddon var einn af hákirkjumönnum. Honum tókst að vinna
lifandi boðskap handa samtíðinni úr textum frá Gamla testamentinu, enda
var hann mikilhæfur ritningarskýrandi.
137