Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 32

Jökull - 01.12.1984, Síða 32
cier tongues flow from the mountain between the nunataks down to the caldera lake. The western rim of the caldera is formed of gently sloping hyaloclastic hills which are covered by ice. The main hill, Vatnshamar, rises about 100-200 m above the ice cover of the lake. Rocks are visible at some places on the eastern slopes of the hills. The northern and eastern borders of the caldera are covered with thick glaciers. However, the glacier surface topography indicates an extension of the depression towards Svartibunki in the northwestern area. Further east, the northern border is located south of Svartibunki. Three craters were active during the eruption in 1934. The largest crater, 600 m in diameter was located northwest of the foot of W-Svíahnúkur. Two smaller craters were situated in the SW corner of the Grímsvötn depression (Fig.2). In May 1935, more than one year after the eruption was over, the largest crater still issued gas and smoke at intervals. Signs of geothermal activity in the Grímsvötn depression. Indications of geothermal activity can be observed along the northern walls of the moun- tain Grímsfjall and at the eastern slopes of Vatnshamar. Wadell (1920, fig. 4 and 6, p. 309-312) described open water at several places along the walls of the caldera. Almost every expedition has reported a waterpool at Vatns- hamar and frequently along the slopes of Gríms- fjall beneath the two nunataks. The water level is at the same height in all the waterpools (Thor- arinsson 1953a, p. 15; 1957, p. 46; 1958, p. 3; 1974). The water is usually cold (near to 0 °C) but when the surface of the lake is at low levels warm springs have been observed at Vatnshamar. Thorarinsson (1953a) observed seven hot springs situated between basalt dykes 1 to 15 m above the lake level at about 1350 m a.s.l. Their total discharge was 5 to 10 l/s and the largest one gushed water at 87.5 °C continuously up to about 40 cm height. Samples from the largest spring contained 52 mg/kg of Si02, and 91 mg/kg of total carbonate as CaC03 and had a pH of 7.3. The ground beneath this spring was covered by a 5 mm thick layer of calcium carbonate. In 1942 an expedition reported open water in a 30-100 m wide strip at the foot of W-Svíahnúkur. Hot springs were situated along the cliff and emerged both from underneath the water and the glacier tongues (Steinthór Sigurdsson, this issue). Further, in 1954 luke-warm water was observed in a depression beneath the walls northeast of Grídarhorn (Holtzscherer 1954, fig.21, p. 25). In 1957 this pool was covered by ice but with a small opening (Thorarinsson 1957, p.46). Sulphurous odour is usually not noticable in the Grímsvötn depression. However, Thorarinsson (1953a) reported a distinct odour of sulphur in the area and a faint odour could be detected from open water near Grídarhorn. A number of ice cauldrons or circular depress- ions in the surface of the glacier bear witness to subglacial geothermal activity on the northern slopes of Grímsvötn (Fig.2). The main cauldrons north and northeast of E-Svíahnúkur are always visible but others appear just after jökulhlaups when water has been discharged from them. The largest ice cauldrons are up to 100 m deep and 1 km in diameter. Considerable changes in the thermal activity have been reported by several expeditions. Some of the changes may even be considered as volca- nic. During the jökulhlaup in May 1938 drastic changes occurred in the Grímsvötn area, which may be interpreted as caused by volcanic activity that did not break through the glacier. A recon- naissance flight revealed that a large area of the ice surface to the north of the Grímsvötn depress- ion had subsided (shown by Pálmi Hannesson’s (1958) photos, see for example Thorarinsson 1974, fig. 41, p. 166 or Björnsson 1983, fig.3 p.16, and Gísli Gestsson’s map, see Thorarinsson 1974, fig. 43, p.168). Water was released to the caldera lake. A jökulhlaup resulted. The effects of the events in 1938 could be observed for more than 10 years as a depression in the glacier surface north of Grímsvötn (Fig.2). In the summer of 1945 an expedition led by Skarphédinn Jóhannsson reported increased fumarolic activity along the foot of Grímsfjall where no such activ- ity had been observed in 1944 (Thorarinsson and Sigurdsson 1947, Áskelsson 1959). In late September of 1945 a jökulhlaup occurred from Grímsvötn. A reconnaissance flight reported steam rising up above the slopes of Vatnshamar and ash spreading over the western part of Grímsvötn (Hannesson 1958). An expedition led by Áskelsson (1959) in October observed an explosion-like crater or a sink hole, maybe 100 m deep, near Svartibunki in the northwestern part of the Grímsvötn area. A strong sulphurous 30 JÖKULL 34. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.