Jökull


Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 32

Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 32
cier tongues flow from the mountain between the nunataks down to the caldera lake. The western rim of the caldera is formed of gently sloping hyaloclastic hills which are covered by ice. The main hill, Vatnshamar, rises about 100-200 m above the ice cover of the lake. Rocks are visible at some places on the eastern slopes of the hills. The northern and eastern borders of the caldera are covered with thick glaciers. However, the glacier surface topography indicates an extension of the depression towards Svartibunki in the northwestern area. Further east, the northern border is located south of Svartibunki. Three craters were active during the eruption in 1934. The largest crater, 600 m in diameter was located northwest of the foot of W-Svíahnúkur. Two smaller craters were situated in the SW corner of the Grímsvötn depression (Fig.2). In May 1935, more than one year after the eruption was over, the largest crater still issued gas and smoke at intervals. Signs of geothermal activity in the Grímsvötn depression. Indications of geothermal activity can be observed along the northern walls of the moun- tain Grímsfjall and at the eastern slopes of Vatnshamar. Wadell (1920, fig. 4 and 6, p. 309-312) described open water at several places along the walls of the caldera. Almost every expedition has reported a waterpool at Vatns- hamar and frequently along the slopes of Gríms- fjall beneath the two nunataks. The water level is at the same height in all the waterpools (Thor- arinsson 1953a, p. 15; 1957, p. 46; 1958, p. 3; 1974). The water is usually cold (near to 0 °C) but when the surface of the lake is at low levels warm springs have been observed at Vatnshamar. Thorarinsson (1953a) observed seven hot springs situated between basalt dykes 1 to 15 m above the lake level at about 1350 m a.s.l. Their total discharge was 5 to 10 l/s and the largest one gushed water at 87.5 °C continuously up to about 40 cm height. Samples from the largest spring contained 52 mg/kg of Si02, and 91 mg/kg of total carbonate as CaC03 and had a pH of 7.3. The ground beneath this spring was covered by a 5 mm thick layer of calcium carbonate. In 1942 an expedition reported open water in a 30-100 m wide strip at the foot of W-Svíahnúkur. Hot springs were situated along the cliff and emerged both from underneath the water and the glacier tongues (Steinthór Sigurdsson, this issue). Further, in 1954 luke-warm water was observed in a depression beneath the walls northeast of Grídarhorn (Holtzscherer 1954, fig.21, p. 25). In 1957 this pool was covered by ice but with a small opening (Thorarinsson 1957, p.46). Sulphurous odour is usually not noticable in the Grímsvötn depression. However, Thorarinsson (1953a) reported a distinct odour of sulphur in the area and a faint odour could be detected from open water near Grídarhorn. A number of ice cauldrons or circular depress- ions in the surface of the glacier bear witness to subglacial geothermal activity on the northern slopes of Grímsvötn (Fig.2). The main cauldrons north and northeast of E-Svíahnúkur are always visible but others appear just after jökulhlaups when water has been discharged from them. The largest ice cauldrons are up to 100 m deep and 1 km in diameter. Considerable changes in the thermal activity have been reported by several expeditions. Some of the changes may even be considered as volca- nic. During the jökulhlaup in May 1938 drastic changes occurred in the Grímsvötn area, which may be interpreted as caused by volcanic activity that did not break through the glacier. A recon- naissance flight revealed that a large area of the ice surface to the north of the Grímsvötn depress- ion had subsided (shown by Pálmi Hannesson’s (1958) photos, see for example Thorarinsson 1974, fig. 41, p. 166 or Björnsson 1983, fig.3 p.16, and Gísli Gestsson’s map, see Thorarinsson 1974, fig. 43, p.168). Water was released to the caldera lake. A jökulhlaup resulted. The effects of the events in 1938 could be observed for more than 10 years as a depression in the glacier surface north of Grímsvötn (Fig.2). In the summer of 1945 an expedition led by Skarphédinn Jóhannsson reported increased fumarolic activity along the foot of Grímsfjall where no such activ- ity had been observed in 1944 (Thorarinsson and Sigurdsson 1947, Áskelsson 1959). In late September of 1945 a jökulhlaup occurred from Grímsvötn. A reconnaissance flight reported steam rising up above the slopes of Vatnshamar and ash spreading over the western part of Grímsvötn (Hannesson 1958). An expedition led by Áskelsson (1959) in October observed an explosion-like crater or a sink hole, maybe 100 m deep, near Svartibunki in the northwestern part of the Grímsvötn area. A strong sulphurous 30 JÖKULL 34. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.