Jökull


Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 180

Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 180
virðist. Neðsti hlutinn mun ekki hafa verið á hreyfingu í sumar svo merkjanlegt væri. FJALLSJÖKULL Flosi tekur fram: Jökullinn er sléttari en und- anfarin ár. Um miðjan júlí sáust allmiklir jakar inn eftir lónbotni í Breiðamerkurfjalli. Úr lóninu mun hafa hlaupið án þess að hlaupsins yrði greini- iega vart í Fjallsá. Meira ber nú á klöpp í jökul- jaðrinum við Breiðárútfall en í fyrrasumar. BREIÐAMERKURJÖKULL Flosi tekur fram: Nú sjást ekki sprungur í jaðri jökulsins við Breiðamerkurlón, sem gætti nokkuð í fyrrahaust. Steinn Þórhallsson tekur fram: Á árinu 1980 mun vatn hafa hætt að safnast í lónið í Veður- árdal. Áður átti Veðurá það til að þorna alveg, en nú er alltaf sírennsli í henni. Áin kemur nú undan jöklinum inn með Fellsfjalli, þar eru klappir und- ir. Jökuljaðarinn er þykkur og brattur. Veðurá fellur svo í miklum bratta niður á aurana og meðfram jöklinum. Hún fellur þar í jaðarslón. Nokkru vatnsmeiri fellur hún svo í Stemmulón. Stemmulón teygir sig meir og meir í áttina að Jökulsárlóni. Haftið á milli lónanna er orðið mjótt. HOFFELLSJÖKULL Þrúðmar gerir mælingunum ítarleg skil og tekur fram: Hoffellsjökull skríður niður á milli Gæsaheiðar að vestan og Múla að austan. Þegar nokkru framar (sunnar) kemur klofnar hann á Svínafellsöldutanga. Eystri jökulálman heldur Hoffellsnafninu og er á milli Geitafells að austan og Svínafells að vestan. Undan jöklinum falla Austurfljót (Hornafjarðarfljót). Vestari jökul- álman er á milli Svínafells að austan og Jökulfells að vestan. Jökullinn er nefndur Svínafellsjökull. Undan honum falla Suðurfljót, sem síðar samein- ast Austurfljótum. Síðasta mannsaldurinn hafa bæði þessi jökulvötn komið úr jaðarslónum og eru því sæmilega föst í rásinni. Breytingar á Hoffellsjökli það sem af er öldinni eru að hann hefur lækkað mjög mikið (þynnst). Á síðustu 50 árum hefur hann samt aðeins hopað um 260 metra. Staða Hoffellsjökuls 1930 mun hafa verið nær sú sama og 1900 og þar eru fremstu mörk, sem sjáanleg eru eftir Hoffells- jökul. Árið 1950 var komið dálítið jaðarslón innan við útfallið frá Hoffellsjökli. Árið 1970 náði það að austan inn með Geitafelli inn fyrir Efstagil, og að vestan álíka langt inn með Öldutanga. Frá fremstu (syðstu) tá jökulsins náði vatnið nálægt 2 km inn með hvoru megin. Þessi staða er í aðalat- riðum óbreytt í dag. Eina verulega breytingin er að jökultungan er alltaf að þynnast. Jaðarslónið hefur alltaf verið mjótt, lengstaf 30 til 100 m á breidd, en all breytlegt. Þessi jökultunga er 2 km á lengd út og suður og um 1 km á breidd austur/vestur. Hún er umflotin á þrjá vegu og nær aðeins lítið eitt upp úr vatns- skorpunni. Hún virðist hálfpartinn á floti, að minnsta kosti ýtist hún fram öðru hvoru án þess að um mikinn þrýsting sé að ræða. Engar hrannir myndast þótt framskrið eigi sér stað. Fremstu mörk jökultungunnar færast til um nokkra tugi metra milli ára. Á árunum laust eftir '60 var lónið einna breiðast, þ.e.a.s. þá var jökuljaðar kominn Iengst til baka. í júlí í sumar var jökultotan 50 m frá öldunni, þ.e.a.s. breidd lónsins, en nú 26. nóv. ‘83 var hún landföst. Þetta er hin venjulega breyting milli ára, sitt á hvað. Síðan jökullinn Iækkaði nægilega flýtur hann fram. Eins og fyrr segir hefur Hoffellsjökull lækkað mjög mikið. Það sést meðal annars vel á því hvað fjallið Nýju-Núpar hefur komið upp úr jökli á síðustu 40 árum, þar tók að ydda á jökulsker upp úr aldamótunum síðustu. Einnig er augljóst að jökullinn hefur lækkað verulega þar sem hann skríður niður með Múlanum, en hopið er samt aðeins 260 m síðan um aldamót. Um Svínafellsjökul gegnir allt öðru máli. Hann hefur hopað röskan hálfan þriðja kílómetra síðan 1930 og frá aldamótum til 1930 hopaði hann um nokkur hundruð metra. Gömlu viðmiðunarmerk- in eru enn þekkt. Svínafellsjökull liefur gróft sagt hopað 10 sinnum hraðar en Hoffellsjökull. í þessu sambandi er rétt að veita því athygli, að frá Svínafelli, sem í daglegu tali er nefnt „Svína- fellsgöltur" liggur allhár klapparháls, sem nefnd- ur er Öldutangi, í átt að Gæsaheiði vestan Hof- fellsjökuls. Þessi klapparás virðist draga úr skriði jökulsins vestur á leysingasvæði Svínafellsjökuls, þarna er einskonar vítt og mikið yfirfall við háa jökulstöðu. En annað er uppi á teningnum þegar jöklar lækka, má vera að þarna sé skýringin á því hvað Svínafellsjökull hopar hratt síðan jöklar tóku að lækka. Hér að framan eru skýringar og athugasemdir Þrúðmars Sigurðssonar. Rétt er að veita því at- hygli að allt, sem skrifað hefur verið í Jökul um 178 JÖKULL 34. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193
Blaðsíða 194
Blaðsíða 195
Blaðsíða 196

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.