Jökull


Jökull - 01.12.1984, Síða 180

Jökull - 01.12.1984, Síða 180
virðist. Neðsti hlutinn mun ekki hafa verið á hreyfingu í sumar svo merkjanlegt væri. FJALLSJÖKULL Flosi tekur fram: Jökullinn er sléttari en und- anfarin ár. Um miðjan júlí sáust allmiklir jakar inn eftir lónbotni í Breiðamerkurfjalli. Úr lóninu mun hafa hlaupið án þess að hlaupsins yrði greini- iega vart í Fjallsá. Meira ber nú á klöpp í jökul- jaðrinum við Breiðárútfall en í fyrrasumar. BREIÐAMERKURJÖKULL Flosi tekur fram: Nú sjást ekki sprungur í jaðri jökulsins við Breiðamerkurlón, sem gætti nokkuð í fyrrahaust. Steinn Þórhallsson tekur fram: Á árinu 1980 mun vatn hafa hætt að safnast í lónið í Veður- árdal. Áður átti Veðurá það til að þorna alveg, en nú er alltaf sírennsli í henni. Áin kemur nú undan jöklinum inn með Fellsfjalli, þar eru klappir und- ir. Jökuljaðarinn er þykkur og brattur. Veðurá fellur svo í miklum bratta niður á aurana og meðfram jöklinum. Hún fellur þar í jaðarslón. Nokkru vatnsmeiri fellur hún svo í Stemmulón. Stemmulón teygir sig meir og meir í áttina að Jökulsárlóni. Haftið á milli lónanna er orðið mjótt. HOFFELLSJÖKULL Þrúðmar gerir mælingunum ítarleg skil og tekur fram: Hoffellsjökull skríður niður á milli Gæsaheiðar að vestan og Múla að austan. Þegar nokkru framar (sunnar) kemur klofnar hann á Svínafellsöldutanga. Eystri jökulálman heldur Hoffellsnafninu og er á milli Geitafells að austan og Svínafells að vestan. Undan jöklinum falla Austurfljót (Hornafjarðarfljót). Vestari jökul- álman er á milli Svínafells að austan og Jökulfells að vestan. Jökullinn er nefndur Svínafellsjökull. Undan honum falla Suðurfljót, sem síðar samein- ast Austurfljótum. Síðasta mannsaldurinn hafa bæði þessi jökulvötn komið úr jaðarslónum og eru því sæmilega föst í rásinni. Breytingar á Hoffellsjökli það sem af er öldinni eru að hann hefur lækkað mjög mikið (þynnst). Á síðustu 50 árum hefur hann samt aðeins hopað um 260 metra. Staða Hoffellsjökuls 1930 mun hafa verið nær sú sama og 1900 og þar eru fremstu mörk, sem sjáanleg eru eftir Hoffells- jökul. Árið 1950 var komið dálítið jaðarslón innan við útfallið frá Hoffellsjökli. Árið 1970 náði það að austan inn með Geitafelli inn fyrir Efstagil, og að vestan álíka langt inn með Öldutanga. Frá fremstu (syðstu) tá jökulsins náði vatnið nálægt 2 km inn með hvoru megin. Þessi staða er í aðalat- riðum óbreytt í dag. Eina verulega breytingin er að jökultungan er alltaf að þynnast. Jaðarslónið hefur alltaf verið mjótt, lengstaf 30 til 100 m á breidd, en all breytlegt. Þessi jökultunga er 2 km á lengd út og suður og um 1 km á breidd austur/vestur. Hún er umflotin á þrjá vegu og nær aðeins lítið eitt upp úr vatns- skorpunni. Hún virðist hálfpartinn á floti, að minnsta kosti ýtist hún fram öðru hvoru án þess að um mikinn þrýsting sé að ræða. Engar hrannir myndast þótt framskrið eigi sér stað. Fremstu mörk jökultungunnar færast til um nokkra tugi metra milli ára. Á árunum laust eftir '60 var lónið einna breiðast, þ.e.a.s. þá var jökuljaðar kominn Iengst til baka. í júlí í sumar var jökultotan 50 m frá öldunni, þ.e.a.s. breidd lónsins, en nú 26. nóv. ‘83 var hún landföst. Þetta er hin venjulega breyting milli ára, sitt á hvað. Síðan jökullinn Iækkaði nægilega flýtur hann fram. Eins og fyrr segir hefur Hoffellsjökull lækkað mjög mikið. Það sést meðal annars vel á því hvað fjallið Nýju-Núpar hefur komið upp úr jökli á síðustu 40 árum, þar tók að ydda á jökulsker upp úr aldamótunum síðustu. Einnig er augljóst að jökullinn hefur lækkað verulega þar sem hann skríður niður með Múlanum, en hopið er samt aðeins 260 m síðan um aldamót. Um Svínafellsjökul gegnir allt öðru máli. Hann hefur hopað röskan hálfan þriðja kílómetra síðan 1930 og frá aldamótum til 1930 hopaði hann um nokkur hundruð metra. Gömlu viðmiðunarmerk- in eru enn þekkt. Svínafellsjökull liefur gróft sagt hopað 10 sinnum hraðar en Hoffellsjökull. í þessu sambandi er rétt að veita því athygli, að frá Svínafelli, sem í daglegu tali er nefnt „Svína- fellsgöltur" liggur allhár klapparháls, sem nefnd- ur er Öldutangi, í átt að Gæsaheiði vestan Hof- fellsjökuls. Þessi klapparás virðist draga úr skriði jökulsins vestur á leysingasvæði Svínafellsjökuls, þarna er einskonar vítt og mikið yfirfall við háa jökulstöðu. En annað er uppi á teningnum þegar jöklar lækka, má vera að þarna sé skýringin á því hvað Svínafellsjökull hopar hratt síðan jöklar tóku að lækka. Hér að framan eru skýringar og athugasemdir Þrúðmars Sigurðssonar. Rétt er að veita því at- hygli að allt, sem skrifað hefur verið í Jökul um 178 JÖKULL 34. ÁR
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196

x

Jökull

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.