Jökull - 01.12.1984, Blaðsíða 187

af brún dalsins. Voru miklar sprungur í ísinn
umhverfis þá. Staðnæmdumst við þarna skammt
frá og snæddum. Dalurinn blasti allur við okkur.
Botninn var marflatur eins og ísilagt stöðuvatn.
Hamrabrúnin í suðri naut sín nú fyrst héðan.
Smáir jöklar héngu hér og þar í snarbrattri hlíð-
inni og sums staðar var svo að sjá, sem stórar
spildur úr þeim hefðu hrunið niður í dalinn. Hiti
var mikill og sólbráð. Runnu smáar lækjarspræn-
ur niður frá jöklunum niður í dalbotninn og hurfu
þar niður um sprungur. Einu sinni kvað við hár
brestur og hafði þá vatn sprengt sér leið undan
einum jöklinum hátt uppi í hlíðinni og stóð vatns-
gusan, blönduð krapi og klaka, langt út í loftið og
flóði síðan með miklum hávaða niður í dalinn.
Rénaði straumurinn á skömmum tíma, en mikið
hefur þetta verið meðan á því stóð. Öðru hvoru
kváðu við brestir í jöklunum og einu sinni sáu
þeir Franz og Sveinn stóra sprungu opnast í ein-
um skriðjöklinum er hann seig fram. Héldum við
nú vestur yfir dalbotninn, en það eru um 7 km
yfir að SV horni dalsins.
Skíðafæri var ekki gott. Þarna var gamall snjór,
grófkornóttur og allmikið óhreinn. Við stefndum
að felli einu, sem stóð upp úr jöklinum nálægt
SV-krikanum á þeim slóðum sem vestri gígurinn
var 1934. Ekki komumst við alveg að fellinu, því
meðfram landinu var suðuráll um 100 m breiður.
Var jarðhiti með landinu og lagði víða upp gufu.
Mesta gufu lagði þó upp um sprungurnar í skrið-
jöklinum sunnan fellsins. Virtist þar vera mikill
hiti undir, því stöðugt kváðu þaðan við brestir og
heyrðust stór ísstykki hrynja niður á vatn inni
undir jöklinum. Húsháir jakar stóðu á víð og
dreif upp úr ísnum við skriðjökulstungurnar og
voru flestir þeirra mjög óhreinir af vikurösku.
Var nú tekið að kvölda og við héldum upp skrið-
jökulstungu lítið sprungna, sem féll niður af
suðurbrún dalsins við SV-krikann. Var þaðan
gott útsýni yfir SV-krikann, þar sem eldstólparnir
voru, en gígurinn var alveg fullur af snjó og ís.
Daginn eftir héldum við heim á leið. Var bjart-
viðri og nokkurt frost um morguninn, en þoka
kom fljótlega á Háubungu. Dvöldum við fram
yfir hádegi hjá Grímsvötnum, tókum myndir og
skoðuðum okkur um, en héldum síðan heim á
leið sömu leið og við komum. Gekk ferðin vel
framan af, sérstaklega niður brekkuna vestur af
Háubungu, en um eftirmiðdaginn var snjórinn
orðinn meyr vegna sólbráðar. Tjölduðum við því
skammt norður af Pálsfjalli kl. 6 um eftirmiðdag-
inn. Vorum við þá komnir rúmlega 20 km. Var
sérstaklega gaman að fara fram hjá vörðunum,
sem við byggðum á uppeftirleiðinni. Um kvöldið
rigndi dálítið. Var nú ætlunin að fara snemma af
stað næsta morgun. Var klukkan rúmlega 6 þegar
haldið var af stað. Veður var nú aftur orðið bjart
og snjórinn sléttur og frosinn framan af. Rann
sleðinn sjálfkrafa á löngum köflum. Er neðar
kom var landið flatara og ósléttara undir, svo við
þurftum að draga sleðann. Um hádegi vorum við
þó komnir niður að tjaldstæðinu gamla vestur af
Hágöngum, þar sem við höfðum hætt að selflytja.
Fylgdum við gömlu slóðinni alla leiðina, nema á
2—3 km spotta þar sem við týndum henni. Tjöld-
uðum við þarna og elduðum, en héldum aftur af
stað kl. 4 niður skriðjökulinn. Höfðum við allan
farangurinn á sleðanum, enda var nú farið að
léttast mikið í matarkössunum. Eftir 2 km urðum
við þó að byrja á selflutningi. Bárum við nokkuð
af farangrinum tæpan km, en sóttum svo það sem
eftir var á sleðanum. Tjölduðum við svo og var
dagleiðin orðin 24 km.
Næsta dag fluttum við niður fyrir jökulinn.
Bárum við dótið í tveim ferðum. Vorum við
tæplega 3 tíma frá tjaldstað niður yfir jökulruðn-
ingana, en vegalengdin var 7 km. Flutningurinn
tók alls um 10 klst. Veður var ágætt allan daginn.
Morguninn eftir þurrkuðum við svo allt dótið og
bjuggum það upp á hesta, en tókum það nauðsyn-
legasta í bakpoka okkar. Gengum við niður að
Kálfafelli, en skildum allan aðalfarangurinn eftir.
Við fórum okkur hægt á leiðinni niður eftir,
skoðuðum Djúpárgljúfrið og tíndum ber, hvfld-
um okkur og böðuðum. Það var eins og komið
væri vor aftur eftir veturinn sem verið hafði á
jöklinum.
Á jöklinum höfðum við fengið stillur og bjart
veður að meira eða minna leyti alla dagana nema
tvo. Á þessum tíma hafði verið frekar úrkomu-
samt í byggðinni og ekki séð til sólar svipað því
eins mikið og á jöklinum, svo það er ekki ávallt
sem veðrið er verra á Vatnajökli en annars staðar
á landinu.
ABSTRACT
AN EXPEDITION TO GRÍMSVÖTN
IN 1942
In August of 1942 four men walked on skis in
ten days across Skaftárjökull via Pálsfjall, west of
Háabunga to Grímsfjall. The paper describes the
Grímsvötn Area, its geothermal activity, location
of ice caves, ice cauldrons and waterpools at the
slopes of Grímsfjall.
JÖKULL 34. ÁR 185