Jökull


Jökull - 01.12.1984, Side 180

Jökull - 01.12.1984, Side 180
virðist. Neðsti hlutinn mun ekki hafa verið á hreyfingu í sumar svo merkjanlegt væri. FJALLSJÖKULL Flosi tekur fram: Jökullinn er sléttari en und- anfarin ár. Um miðjan júlí sáust allmiklir jakar inn eftir lónbotni í Breiðamerkurfjalli. Úr lóninu mun hafa hlaupið án þess að hlaupsins yrði greini- iega vart í Fjallsá. Meira ber nú á klöpp í jökul- jaðrinum við Breiðárútfall en í fyrrasumar. BREIÐAMERKURJÖKULL Flosi tekur fram: Nú sjást ekki sprungur í jaðri jökulsins við Breiðamerkurlón, sem gætti nokkuð í fyrrahaust. Steinn Þórhallsson tekur fram: Á árinu 1980 mun vatn hafa hætt að safnast í lónið í Veður- árdal. Áður átti Veðurá það til að þorna alveg, en nú er alltaf sírennsli í henni. Áin kemur nú undan jöklinum inn með Fellsfjalli, þar eru klappir und- ir. Jökuljaðarinn er þykkur og brattur. Veðurá fellur svo í miklum bratta niður á aurana og meðfram jöklinum. Hún fellur þar í jaðarslón. Nokkru vatnsmeiri fellur hún svo í Stemmulón. Stemmulón teygir sig meir og meir í áttina að Jökulsárlóni. Haftið á milli lónanna er orðið mjótt. HOFFELLSJÖKULL Þrúðmar gerir mælingunum ítarleg skil og tekur fram: Hoffellsjökull skríður niður á milli Gæsaheiðar að vestan og Múla að austan. Þegar nokkru framar (sunnar) kemur klofnar hann á Svínafellsöldutanga. Eystri jökulálman heldur Hoffellsnafninu og er á milli Geitafells að austan og Svínafells að vestan. Undan jöklinum falla Austurfljót (Hornafjarðarfljót). Vestari jökul- álman er á milli Svínafells að austan og Jökulfells að vestan. Jökullinn er nefndur Svínafellsjökull. Undan honum falla Suðurfljót, sem síðar samein- ast Austurfljótum. Síðasta mannsaldurinn hafa bæði þessi jökulvötn komið úr jaðarslónum og eru því sæmilega föst í rásinni. Breytingar á Hoffellsjökli það sem af er öldinni eru að hann hefur lækkað mjög mikið (þynnst). Á síðustu 50 árum hefur hann samt aðeins hopað um 260 metra. Staða Hoffellsjökuls 1930 mun hafa verið nær sú sama og 1900 og þar eru fremstu mörk, sem sjáanleg eru eftir Hoffells- jökul. Árið 1950 var komið dálítið jaðarslón innan við útfallið frá Hoffellsjökli. Árið 1970 náði það að austan inn með Geitafelli inn fyrir Efstagil, og að vestan álíka langt inn með Öldutanga. Frá fremstu (syðstu) tá jökulsins náði vatnið nálægt 2 km inn með hvoru megin. Þessi staða er í aðalat- riðum óbreytt í dag. Eina verulega breytingin er að jökultungan er alltaf að þynnast. Jaðarslónið hefur alltaf verið mjótt, lengstaf 30 til 100 m á breidd, en all breytlegt. Þessi jökultunga er 2 km á lengd út og suður og um 1 km á breidd austur/vestur. Hún er umflotin á þrjá vegu og nær aðeins lítið eitt upp úr vatns- skorpunni. Hún virðist hálfpartinn á floti, að minnsta kosti ýtist hún fram öðru hvoru án þess að um mikinn þrýsting sé að ræða. Engar hrannir myndast þótt framskrið eigi sér stað. Fremstu mörk jökultungunnar færast til um nokkra tugi metra milli ára. Á árunum laust eftir '60 var lónið einna breiðast, þ.e.a.s. þá var jökuljaðar kominn Iengst til baka. í júlí í sumar var jökultotan 50 m frá öldunni, þ.e.a.s. breidd lónsins, en nú 26. nóv. ‘83 var hún landföst. Þetta er hin venjulega breyting milli ára, sitt á hvað. Síðan jökullinn Iækkaði nægilega flýtur hann fram. Eins og fyrr segir hefur Hoffellsjökull lækkað mjög mikið. Það sést meðal annars vel á því hvað fjallið Nýju-Núpar hefur komið upp úr jökli á síðustu 40 árum, þar tók að ydda á jökulsker upp úr aldamótunum síðustu. Einnig er augljóst að jökullinn hefur lækkað verulega þar sem hann skríður niður með Múlanum, en hopið er samt aðeins 260 m síðan um aldamót. Um Svínafellsjökul gegnir allt öðru máli. Hann hefur hopað röskan hálfan þriðja kílómetra síðan 1930 og frá aldamótum til 1930 hopaði hann um nokkur hundruð metra. Gömlu viðmiðunarmerk- in eru enn þekkt. Svínafellsjökull liefur gróft sagt hopað 10 sinnum hraðar en Hoffellsjökull. í þessu sambandi er rétt að veita því athygli, að frá Svínafelli, sem í daglegu tali er nefnt „Svína- fellsgöltur" liggur allhár klapparháls, sem nefnd- ur er Öldutangi, í átt að Gæsaheiði vestan Hof- fellsjökuls. Þessi klapparás virðist draga úr skriði jökulsins vestur á leysingasvæði Svínafellsjökuls, þarna er einskonar vítt og mikið yfirfall við háa jökulstöðu. En annað er uppi á teningnum þegar jöklar lækka, má vera að þarna sé skýringin á því hvað Svínafellsjökull hopar hratt síðan jöklar tóku að lækka. Hér að framan eru skýringar og athugasemdir Þrúðmars Sigurðssonar. Rétt er að veita því at- hygli að allt, sem skrifað hefur verið í Jökul um 178 JÖKULL 34. ÁR
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196

x

Jökull

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.