Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 49

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 49
and readvance stages, from a central ice mass and from valleys as large as Fljótsdalur and Skriðdalur, should have left much more obvious traces in the form of terminal moraines than exist anywhere in the district now, even considering the effects of weathering and erosion in post-Glacial time. Some possible reasons for their absence are examined below. the evidence of the giljahólar These hills and ridges of deposited material are well described by Hjartarson et al. (1981, p. 78). They lie on the E side of Jökuldalur, (Fig. 1), in a fairly narrow part of the valley where the Jökulsá á Brú is well entrenched, (Fig. 14). A little upstream lie the Hauksstaðamelar, a rather similar group of hills but on the other side of the river. It is possible that the two groups of hills were once one system, now divided and broken up by the river, but this does not seem to be the case since the Giljahól- ar climb up the E valleyside, while the Hauksstaðamelar lie in the middle or W of the valley and are too far upstream to be justifiably considered as part of the other group. One of the hills of the Hauksstaðamelar has been excavated for road material and the exposed section seems to be that of an esker (Fig. 5). In overall appearance the Giljahólar have the morphology of moraine but in detail there are major discrepancies. For instance, although there are a shall- ow pond and several hollows similar to kettle holes, the hills are rounded and smooth in appearance and all loose material is rounded pebbles and cobbles. When viewed in plan, the hills tend to form sinuous ridges running up or down the valleyside, one or two forming transverse lines for several hundreds of metres. The suggestion óf Hjartarson et al. (1981) that these are eskers is almost certainly correct. A close examination of the western part of the feature showed only one section of the deposits, a sandpit by the road opposite the homefield of the Gil farm. Although this exposure shows some layered sands and loose rounded stones, it is part of the bank of a small stream and may not be representative of the material higher up. The amplitude of these hills is about 100 m from base by the river to top at 207 m, but this partly represents the slope of the hillside on which they rest. However the highest of the Hauksstaðamelar rises to a similar height of 204 m. The Giljahólar appear to have been derived from the hillside above. In this hillside lies a rock-cut trench which has been mentioned above, in the edge of which may be traces of a small glacier tongue. At its other end the trench is connected with the basin of Sandvatn stóra on the Fellaheiði plateau top, (Fig. 1), by a system of dry channels over the ridge in the middle of the heath with sandy deltas on the W side and it is possible that the Giljahólar were built up by material carried in subglacial flow across Fellaheiði. As supporting evi- dence there is the ending of some of the channels on the E side of the plateau against its upper edge, (Fig. 2), and some evidence from deposits on the E plateau surface. These were found near the first bridge on the new Snaefell road from Fljótsdalur over Fljótsdalsheiði, (Fig. 1), and show a line of deposits running from Garðavatn N to NE over Bessastaðaá for many kilometres, (Fig. 16a), with samples showing layered sands and rounded stones, and giving a well-sorted analysis, (No. 80/4 in Fig. 6). Excavations show these rounded hills, up to 6 m high, to be eskers, (Fig. 16b). Many of the other features in lower Jökuldalur are attributed by Hjartarson et al. (1981) to water activity caused by jökulhlaups from lakes dammed up by local glacier readvance. Whilst, clearly, Jökuldalur and its environs have been affected by large-scale regional glaciation, there are no definite signs of readvance glaciers and the phenomena in the valley can be explained in other ways. The valley itself is a complex one, and the upper part, near and above the junction with Gilsá, is a typical river valley, while the present Gilsá valley may have at one time carried the main stream. The enormous terraces of Jökulsá á Brú near Brúarjökull and map evidence of a high-level valley with long lakes, which near the ring road have impress- ive terrace systems themselves, suggest that Jökulsá, at an early stage, flowed into Vopnafjörður, perhaps sub- glacially, in a route further to the W than at present. Similarly, there is evidence of considerable water flow in channels above the W edge of Jökuldalur from Hof- teigur northeastwards, some of the channels cutting through spurs, and a group above Fossvellir in Jökuls- árhlíð containing very large eskers, (Fig. 17). Varying amounts of rounded material, some quite large, havé been deposited in Jökuldalur by apparent flow from S or SW tributary valleys. IMPLICATIONS It is suggested in this paper that there are no definite signs, attributable to any specific date, of stadial glacial readvance in Fljótsdalur or lower Jökuldalur, nor are there any clear signs of marine incursion into Fljóts- dalur above Lagarfoss. The broad range of altitudes in which deposits occur seems to eliminate any concept of precise base-level. A recent study of the broad Skaga- fjörður valley, in central N Iceland, with open access to the central plateau, (Víkingsson, 1978), indicated that there were no signs of large end moraines but numbers JÖKULL 35. ÁR 47
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.