Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 107

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 107
Norðan við Þórðarhyrnu. Það örlar á gosmekki í baksýn og kolsvört Háabungan gægist yfir sjóndeildarhringinn. Lydía Pálsdóttir situr á sleðanum. Til vinstri er Jóhann- es Askelsson eða Sveinn Einarsson. (Ljósm. Guðmund- ur Einarsson). þau segja) ná gosstrókar u.þ.b. 1000 metra hæð. Þau komast svo nálægt brún Grímsfjalls að þau sjá gosið koma úr þremur gígum; mest gufubólstra og gjósku- stróka, gjarnan skáhallt upp fyrir stöllótta barma sprengiopanna. Svo hörfa þau til vesturs vegna gosgufu og gjóskufalls, alveg þar til fer að lækka bratt af Gríms- fjalli. Þá er gosið nokkuð á hlið við þau og bærilegra. Mest gýs úr vestasta gígnum. Vindur snérist hægt til austurs þennan dag og gerði að verkum að leiðangursmenn ákváðu að snúa aftur að farangrinum sunnan við Háubungu. Dagleiðin varð geysilöng og óveðursblika í austurloftinu. SNÖRP ÓVEÐURSHRYÐJA 14. og 15. apríl létu fjórmenningarnir fyrirberast í tjaldi í um 1600 metra hæð. Mikið hvassviðri og fannkoma færði tjaldið í kaf en það væsti ekki um fólkið. Allar ferðir út fóru menn í línu, enda ekki stætt í verstu hríðar- og gjóskuhryðjunum, sem sópuðu jökul- inn. 16. apríl grófu þau farangur og sleða úr fönn og héldu suðvestur af í Djúpárbotna. Virtist þá enn rjúka úr Grímsvötnum, líkt og áður. Urðu fagnaðarfundir með leiðangursmönnum og byggðafólki og góð var víst veislan í Djúpárbotnum. EFTIRMÁLI - GOSSTÖÐVAR FRÁ 1910? Grímsvatnaleiðangur þeirra Guðmundar og félaga varð til gagns. Jóhannes Áskelsson hóf þar sínar rann- sóknir, gjóskusýni fengust, unnt var að athuga goshætti og ferðin ýtti undir fleiri jökialeiðangra. Athyglisverð- ustu atriðin í frásögn Guðmundar Einarssonar (og að hluta til í dagbók Lýdíu Pálsdóttur) varða gosstöðvarnar nærri Þórðarhyrnu. Lítill vafi leikur á því að hluti gos- stöðvanna í Vatnajökli 1902-1904 var suðaustan við Þórðarhyrnu (aðalgoshrinan 28.-29. maí 1903?). Lýs- ing Guðmundar á sprungum í hálfhring, svörtum klett- um í börmum sigsins og fleiru sýna að þarna hefur gosið nýlega og kemur lega gosstöðvanna vel heim við miðin er birtast í „Vötnin stríð“ (Sigurður Þórarinsson, 1974). Einnig mun hafa gosið í Grímsvötnum á þessu árabili og jafnvel norðan þeirra (Haukur Jóhannesson, 1983). Svæðið, sem lýst er milli Geirvartna og Þórðarhyrnu, er líka greinilegar gosstöðvar og það ekki mjög gamlar, því enn sést í vikurdyngjur og vatn. Er nærtækast að álykta að þarna séu gosstöðvarnar frá árinu 1910. Haukur Jóhannesson telur að gosið hafi hafist í Síðu- jökli (Haukur Jóhannesson, 1983), en Sigurður Þórar- insson segir eldsumbrotin líklega hafa verið mjög vestar- lega í Vatnajökli (Sigurður Þórarinsson, 1974). Hann fer eftir miði frá Orustustöðum í Vestur-Skaftafells- sýslu, en þaðan sást gosið „austanhallt við Seljalands- fjall“ (Dalsfjall á kortum). Sýndist Sigurði slík lína liggja um 8 km vestan við Pálsfjall. Lítið þarf að hnika henni, vegna nálægðar bæjarins við fjallið, til að hún falli mun austar, um Geirvörtur og þá umrætt svæði. Nefnir Sigurður að nokkur vöxtur hafi komið í Skeiðará og Súlu um líkt leyti en telur það ekki hafa stafað af eldsumbrotum. Svo gæti þó verið að fengnum upplýs- Kort af vesturhluta Vatnajökuls. Leið leiðangursmanna er merkt á kortið ásamt eldstöðvum sem nefndar eru í greininni. JÖKULL 35. ÁR 105
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.