Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 75

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 75
(2) Lichenometric evidence In areas C and D the maximum lichen thalli generally conform to the expected relative ages suggested by the morphological evidence. The maximum thallus dia- meter in this central valley area reaches 110 mm on the „proximal outwash deposit" of the Holar deposit. Thalli on the T2 terrace, which is believed to be associated with ice retreat following the Holar limit, average c. 90-95 mm, while north of the Holar deposit lichen thallus diameters tend to become progressively smaller. On T3 the lichen thalli range from 60 to 65 mm, while on the more proximal intermoraine outwash deposits themselves maximum thallus diameters range from 30- 35 mm between distal moraine ridges (Zones XXII, XXIII), to 20—23 mm nearer the ice margin (Zones XXIV, XXV), to only 9—14 mm on the proximal inter- moraine outwash deposits (XXVI, XXVII). Similarly, maximum thallus diameters become progressively smaller through the terrace sequence of T2 to T5 as one approaches the present Jökulsá. While T3 thalli reach 60—65 mm in diameter, those on T4 average only 20— 30 mm, and are totally absent on the T5 deposits (Table 1). Although this area appears to have had a complex history of moraine deposition followed by meltwater dissection and deposition, local variations in maximum thallus diameter appear to be reasonably consistent. For example, the morphological evidence suggests that meltwater channels XXIV and XX (Fig. 1) are contem- poraneous, and indeed the similarity of thallus sizes (especially of the mean of the 5 largest thalli) for these two zones supports this morphological interpretation. Area A, by contrast, exhibits apparently anomalous thallus sizes, for maximum diameters are not only highly variable, both between and within individual morphological zones, but also are relatively small when compared with the largest sizes found in area C, an area that is clearly much younger. Hence, the largest thalli found on the high terrace surfaces range between only 51 and 91 mm, and those in the flood channels between 43 and 73 mm. In addition, many sites exhibited very small lichens (10 mm) or were devoid of all thalli. Similarly, area B exhibits relatively small thallus dia- meters compared with area C, which clearly postdates area B. Maximum thallus diameters range between only 65 and 86 mm, and local variability is again extremely high, particularly on the lowest terrace (Zone X) where over 70 per cent of search areas were devoid of lichens. (3) Interpretation of relative age evidence Two clear patterns of lichen size distribution in re- lation to the relative ages of sandur deposits have emerged. Firstly, the maximum thallus diameters on the more recently deposited outwash sediments within vall- ey fill areas C and D, conform fairly consistently to the apparent morphological history of the proximal pro- glacial zone. By contrast, however, the maximum thall- us diameters on the adjacent higher terrace surfaces of areas A and B, are anomalously small and locally highly variable, suggesting that these sizes do not reflect the age of the deposit and/or its period of abandonment by meltwaters. A number of possible explanations may be proposed for the small thallus diameters found on the older, higher deposits: (I) The observed lichen thalli may not represent the first generation of thallus development in the area, but an unknown generation in the longterm colonization of these deposits, resulting from the natural decay and subsequent replacement of older lichens. (II) The lichens observed may indeed represent first generation lichens, but have colonized a deposit that was formerly soil-covered. Hence the „relative age“ in fact may represent the relative age of more recent soil stripping and erosion, rather than of original sandur deposition. This possibility seems particularly likely in area B, where evidence of extensive soil erosion exists in the form of the few relict soil patches still remaining. (III) Owing to relatively harsh environmental con- ditions (see below) for lichen growth on the high ter- races, thallus growth may not have been continuous since initial colonization; hence, although the lichens may be of first generation, their growth may have been severely and repeatedly interrupted, and growth rates hence very irregular. (IV) The observed maximum thallus sizes may rep- resent the largest dimension that can be attained before rock weathering occurs. High rates of rock weathering are readily apparent in areas A and B and include, in particular, chemical disintegration, frost shattering and exfoliation, frost heave and eolian abrasion. In many sites thalli are only found on south-facing rock surfaces, sheltered from strong, cold, sediment-laden winds blow- ing off the ice cap. (V) The absence of large thalli may reflect the ab- sence of any suitable rock material for colonization. Clasts that are too small, too exposed or of unsuitable texture and composition would preclude thallus development. Many sites in areas A and B are mantled by large bouiders, cobbles and rock fragments providing suitable substrates for lichen colonization, but a high proportion of palagonite breccias in certain areas (e.g. flood channels and Zone X in area B) precludes wide- spread development of thalli, compared with areas richer in fine grained basalts. The relative contribution of each of these factors to the presence of anomalously small lichen thalli in areas JÖKULL 35. ÁR 73
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.