Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 77

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 77
by the mid-nineteenth century the sandur sediments themselves became exposed to lichen colonization. Similarly, the absolute dates predicted for the formation of the sandur deposits in area B suggest lichen coloni- zation took place between c. 1850 (c. 1858, curve 2) for the upper terrace surfaces, and c. 1880 (c. 1884, curve 2) for the lowest surface. As in area A, the predicted dates may well represent the period of initiation of soil ero- sion, probably associated with heavy grazing by sheep. (2) Tephrochronologic evidence The substantial age of the high terrace surfaces of area A, (although apparently colonized by Iichens between c. 1843 and 1898), appears to be confirmed by a 14C date for a soil buried directly beneath the Skóga- sandur deposits and exposed on its northern margin. (Larsen, 1978; Einarsson et al. 1980; Thorarinsson, pers. comm.). (See note added in proof). At this site, the soil horizon lies above tephra layer „Y“, and 14C analysis of this soil indicates a date of approximately 600 A.D. In addition, the Landnámabók (Lodmund the Old, pp. 115—116; and see Sigbjarnar- son, 1973) refers to a massive flood that occurred during the tenth century, perhaps related to a Katla eruption at c. 930 A.D. (Einarsson et al. 1980). Hence the sedi- ments of Skógasandur appear to date from shortly after c. 600 A.D., (See Hofsá section Dd 117 by Larsen, in Einarsson et al. 1980), while the flood channels of zones IV, V and VI may date from between c. 600 A.D. and the tenth century. The large northern flood channel which emerges from Thurragil (Gorge 1) post-dates the Skógasandur deposits and its associated flood channels, and hence appears to date from about the tenth century (Landnámabók). After this date jökulhlaups from Mýr- dalsjökull were confined to the east of Skógasandur. The 1357 A.D. jökulhlaup from Sólheimajökull, for example, was channeled through the present Jökulsá valley, and the Yztagil and Holsargil gorges to the east (Einarsson et al, 1980), while most subsequent jökul- hlaups extended across Mýrdalssandur. In area B there are three relict soil patches directly overlying the Sólheimasandur surface (Fig. 1). The deepest of these soil patches (2 m thick) which lies on the lowest terrace, comprises up to ten tephra layers. The oldest tephra layer probably dates from the early fifteenth century (Katla 1416?). The Katla tephra from 1357 is absent at the base of the section. Hence the tephrochronologic data suggest that the higher sandur deposits accumulated between 1357 and 1416 (?) A.D. Nevertheless, there is a possibility that these sandur deposits were formed earlier than this, possibly in association with the Eystriheidi limit (Dugmore, in prep.), i.e. between c. 600 and 750 A.D. These sedi- ments were subsequently eroded or reworked to pro- duce the observed terrace sequence (Maizels, in prep.), and only finally abandoned after the 1357 A.D. jökul- hlaup. The lower deposits of area B (i.e. Zone X) appear to have been formed well before the accumulation of the Skogasandur deposits, and hence pre-date 600 A.D. They are so severely weathered that they may well date back to early Neoglacial times, and were only exhumed during fourteenth century. They subsequently developed a soil and vegetation cover that in turn has been gra- dually removed over the past century or so, re-exposing the oldest surface in the area. With one exception (Zone XI, see below), the out- wash deposits of areas C and D appear to be reasonably accurately dated using the lichen growth curves of Fig. 2, since these dates are also closely supported by mor- phologic, historical and field evidence of former ice limits. The Holar (Zone XI) deposit, however, which has been dated to the early nineteenth century by lichenometric methods, appears to be very much older than this, and according to other sources of evidence, is likely to date from before the mid-fourteenth century. Jaksch (pers. comm.) suggests that the Holar deposit may bear some resemblance to the Storalda moraine infront of Svínafellsjökull which, although it also exhibits lichen sizes of up to 110 mm, is covered by a Ioessial soil which contains tephra from the 1362 A.D. Öraefajökull eruption (Thorarinsson, 1956). Hence Jaksch’s conclusion suggests that the Holar deposit may date from pre-1362 A.D. The possibility of this date applying to the Holar deposit is supported in the Sólheimajökull area by several historical documents (e.g. see Bardarson, 1936; Magnusson, 1705 in Thor- arinsson, 1940) which indicate that Sólheimajökull did not extend beyond the 1890 limit (c.1.2 km upvalley from the Holar deposit; see Fig. 1). at any time during the previous 200 years, (that is, at no time between the periods 1704 and 1890). Hence the Holar deposit is likely to date from well before 1704, and possibly from pre-1362. According to Thorarinsson (1956, 1964) pre- Little Ice Age moraines (i.e. pre-1600), such as Stor- alda, may represent a glacial advance to a Holocene maximum in the early Subatlantic. More recently, Dugmore (in prep.) has obtained additional tephrochronologic evidence from the lateral moraine sequence located on the western margin of Eystriheiði (Fig. 2). Under the outermost ridge Dug- more found the pre-historic tephra layer „Y“ (notation after Einarsson et al 1980) suggesting that this moraine dates from post-600 A.D. A soil pit dug through to the underlying till between this outermost moraine ridge and the next inner moraine ridge revealed a complete JÖKULL 35. ÁR 75
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.