Jökull


Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 92

Jökull - 01.12.1985, Blaðsíða 92
milli Lágafells og Balla, líkt og þar væri jökulgarður. Einnig má lesa úr gögnum þeirra, að 12-15 km breiður og um 150-200 m djúpur dalur væri í berggrunninn milli Kross og Fornusanda. Beinast liggur við, að hann sé framhald af dalnum milli Fljótshlíðar og Eyjafjalla. Hann er nú meira en barmafullur af sandi. Hve langt fram á sandinn hefir jökull sá náð, sem fór yfir Kambagilshraunið? Á 7. mynd er dregin upp hæð Markarfljótsjökuls (A) í hlíðum Eyjafjalla vestanverðra eins og hún er lesin úr jökulrákum og hvalbökum. Til samanburðar er sýnt snið upp miðjan Skeiðarárjökul (B) og er endi hans látinn nema við jökulgarðinn á Markarfljótsaurum á um 70 m dýpi. Skeiðarárjökull er svipaður að stærð og Markarfljótsjökull hefir verið og hefir einnig svipað lag, því þeir streyma báðir eftir fremur þröngum dölum og breiða svo úr sér á láglendi er fram úr þeim kemur. Sniðið eftir Skeiðarárjökli (B) liggur um 200 m ofar en jaðar Markarfljótsjökuls (A), en ástæðan fyrir því er, að ávallt er bunga á miðjum skriðjöklum. Á 8. mynd er ímyndað þversnið af Markarfljótsjökli vestur frá Kambagilshrauni, og er þar lagt til grundvallar þversnið af Skeiðarárjökli þar sem hann tekur að breiða úr sér. Á Skeiðarárjökli er um 175-200 m hæðarmunur á jaðri og miðju skriðjökulsins. Lína C á 7. mynd sýnir hvernig snið eftir miðjum Markarfljótsjökuls liti út ef jaðar- sniðinu er lyft um 200 m. Línur C og A falla allvel saman og samkvæmt því gæti jökulgarðurinn í Markar- fljótsaurunum verið endagarður þess jökuls, sem gekk yfir Kambagilshraun. Augljóst er, að jöklar, sem skriðið hafa út dalinn milli Fljótshlíðar og Eyjafjalla, hafa ekki náð hærra upp en sýnt er á 2. mynd. Allt landslag ofan við jaðar Markar- fljótsjökuls ber þess merki, að jöklar ofan af Eyjafjalla- jökli hafi mótað það. Ef meginjökullinn hefir í einhvern tíma náð hærra upp, þá ættu að sjást þess merki, en þrátt fyrir mikla leit hafa ekki nein slík fundist. Enn- fremur er ljóst, að jarðlög í norðurhlíðum Eyjafjalla endurspegla þessa staðreynd. Neðan til eru brattar mó- bergshlíðar, en ofan til tekur við hraunstallur. Mörkin milli hrauna og móbergs hækka jafnt og þétt eftir því sem innar dregur. Hraunin hafa runnið ofan úr fjallinu og víða má rekja hrauntaumana langar leiðir upp eftir brattanum. Móbergið virðist í flestum tilvikum vera skálagað, sem bendir til, að það hafi myndast er kvika hefir runnið út í vatn. Af þessu má álykta, að hraunin hafi runnið ofan úr háfjallinu og niður á stallinn. Þar hefir jökuljaðarinn síðan tekið við og kvikan splundrast við snögga kælingu og myndað ösku, sem síðar límdist saman og varð að móbergi. Því eru skilin milli móbergs- ins og hraunanna merki um þykkt (hámarksþykkt?) jökulsins. Það rennir einnig stoðum undir þessa tilgátu, að hraunhettan ofan á Þórólfsfelli norðan Markarfljóts, er í svipaðri hæð og stallurinn sunnan fljóts. Hreinn urhlíðum Eyjafjalla. Lína B er snið upp eftir miðjum Skeiðarárjökli. Á myndinni er trýni Skeiðarárjökuls látið nema við jökulgarð Hreins Haraldssonar og Hans Palm (1980) í Austur-Landeyjum. Lína C er jaðarsnið Markarfljótsjökuls (lína A) hækkuð um 200 m til sam- ræmis við Skeiðarárjökul (sjá frekari skýringar í texta). Fig. 7. Profiles along the presently active Skeidarárjökull Markarfljót glacier as observed in the Eyjafjöll region. Line B is a profile along the middle part ofthe Skeidarár- jökull glacier. The snout of the glacier is here placed at the assumed terminal moraines in the Austur-Landeyjar (Haraldsson and Palm 1980). Line C is the same profile as A but elevated about 200 m to compensate for the margin-to-centre bulge of the Skeidarárjökull. 90 JÖKULL 35. ÁR
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164

x

Jökull

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Jökull
https://timarit.is/publication/1155

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.