Tímarit UNIFEM - 01.01.2004, Blaðsíða 67

Menntun stúlkna er forgangsatriði UNICEF – Barnahjálpar Sam-
einuðu þjóðanna – 2002 til 2005. Stefán Ingi Stefánsson,
framkvæmdastjóri UNICEF Ísland, og Hólmfríður Anna
Baldursdóttir, skrifstofustjóri Miðstöðvar Sameinuðu þjóð-
anna, skrifa um stöðu og framtíð menntunar stúlkna.
Menntun er grundvallarréttur allra, líka stúlkna. Samt sem á›ur er
möguleiki fleirra til menntunar skertur vegna kynfer›is fleirra, eins og
á svo mörgum ö›rum svi›um. Af 121 milljón barna sem ganga ekki í
skóla er meirihlutinn stúlkur. Tveir flri›ju ólæsra einstaklinga í heim-
inum eru konur.
Mikilvægi menntunar stúlkna einskor›ast ekki vi› tölfræ›ina, flótt
hún tali sínu máli. Ef áhersla er lög› á menntun stúlkna hefur fla› ekki
a›eins áhrif á getu og flroska stúlknanna sjálfra, heldur á allt samfélagi›.
Eins og or›atiltæki› segir: „Ef flú menntar stúlkur, menntar flú heilt
samfélag.“ fia› er vegna flessa sem a›alritari Sameinu›u fljó›anna, Kofi
Annan, leggur áherslu á a› ekki er hægt a› ná fram varanlegum breyt-
ingum í samfélögum, t.d. útr‡mingu fátæktar, nema me› flví a› stúlkur
fái flá grundvallarmenntun sem flær eiga skili›.
Mikilvægi menntunar stúlkna
Menntun stúlkna er gó› vörn gegn ‡msum vandamálum sem ste›ja
a› stúlkum og konum í flróunarlöndunum. Menntun getur hjálpa›
konum til a› ná félagslegum og efnahagslegum réttindum. Tölur s‡na a›
mennta›ar konur gifta sig seinna á lífslei›inni, eiga færri börn og eru lík-
legri til a› skilja hva› flær flurfa a› gera til a› verja sig og fjölskyldu sína
gegn margvíslegum vandamálum.
Hægt er a› færa rök fyrir flví a› menntun stúlkna sé besta vopni› gegn
HIV/alnæmi, sem ógnar fjölda kvenna og ungra stúlkna um allann heim.
Me› aukinni menntun eru konur betur í stakk búnar til a› verjast HIV-
smiti og ö›rum sjúkdómum, flví menntun gefur fleim auki› stjálfstraust
vi› hættulegar a›stæ›ur. S‡nt hefur veri› fram á a› ef stúlkum er meina›
um menntun ver›a flær berskjalda›ri gagnvart ofbeldi, misnotkun og
veikindum. Stúlkur eru í miklu meiri hættu gagnvart slíkum ógnum en
drengir flegar flær eru ekki í skóla. Skólastofa er flví ekki bara öruggt
umhverfi fyrir stúlkurnar, heldur fá flær auki› sjálfstraust og n‡ja s‡n á
framtí›ina.
S‡nt hefur veri› fram á tengsl milli menntunar mæ›ra og afkomu
barna fleirra. Menntu› mó›ir er miklu líklegri til a› vernda barn sitt gegn
sjúkdómum me› reglulegri sko›un, heilsusamlegu mataræ›i og me› flví
a› fylgjast me› vexti barnsins. Hún veit a› hægt er a› koma í veg fyrir
ska›vænlega sjúkdóma á bor› lömunarveiki, mislinga og ni›urgang me›
einföldum a›ger›um eins og bólusetningu e›a hreinu vatni. Hún veit
hvernig best er a› hugsa um barni› og næra fla›, en fla› skiptir sköpum
í flví hvernig barni› flroskast og lærir. fia› er ófrávíkjanleg sta›reynd a›
mennta›ar mæ›ur eiga heilbrig›ari og betur menntu› börn.
fiar sem stúlkur og konur eru helstu umönnunara›ilar samfélaga í
flróunarlöndunum flyst flekking fleirra til næstu kynsló›a, fl.e. me›
menntun kvenna eru meiri líkur á flví a› samfélagi› ver›i sjálfbært – sem
á a› vera markmi› alls flróunarstarfs. Vegna alls flessa er menntun stúlkna
forgangsatri›i UNICEF og hjálparstofnanir munu í framtí›inni einblína
meira á fletta atri›i flegar flær huga a› sjálfbærri flróun samfélaga.
Oft flarf líti› til
Hva› gerir fla› a› verkum a› foreldrar í sumum samfélögum senda ekki
dætur sínar í skóla? UNICEF hefur lagt miki› upp úr flví a› rannsaka
hva› fla› nákvæmlega er sem hamlar stúlkum a› fara í skóla e›a sem gæti
virka› letjandi á flær. Ástæ›urnar eru margar og ólíkar eftir samfélögum.
Hér ver›a a›eins nefndar nokkrar.
fiar sem kynjamisrétti er sterklega innbyggt í samfélögin sjá foreldrar
oft ekki hag sinn í flví a› senda stúlkur í skóla. Stúlkurnar eru frekar látnar
hjálpa til heima fyrir og hafa flær flví oft ekki tíma til a› sækja skólana.
Fátækari fjölskyldur geta a›eins sent sum börnin í skóla og flá ver›a
drengir gjarnan fyrir valinu. Liti› er á flá sem framtí›ina og allar líkur á
Samfélagi› allt n‡tur gó›s
af menntun stúlkna
U
N
IC
EF/H
Q
00-0826/Paula B
ronstein
67