Þjóðmál - 01.12.2011, Qupperneq 51

50 Þjóðmál VETUR 2011
Umgangast þarf sjálfstæða mynt
með virðingu
Vegna þess að íslenska krónan er ekki enn alþjóðlegur gjaldmiðill — og það
á reyndar við um flesta gjaldmiðla heimsins
— þá getur íslenska ríkið ekki alfarið
haft allar sínar skuldir í eigin gjaldmiðli .
Þetta þýðir að íslenska ríkið mun ávallt
skulda hluta heildarskulda sinna í mynt sem
það getur ekki prentað né stýrt sjálft, eins
og Bretland, Bandaríkin og Japan geta . Við
þessari staðreynd og annmarka er aðeins eitt
svar; íslenska ríkið má aldrei skulda hærra
hlutfall af landsframleiðslu þjóðarbúsins
í erlendri mynt en sem nemur um það bil
30–50 prósentustigum . Við verðum að geta
sýnt erlendum lánardrottnum fram á að við
höfum skilið eftir svigrúm fyrir áföll og að
það sé aldrei fullnýtt nema til styttri tíma
litið . Þetta er svigrúmið fyrir gengisáhættuna
sem erlendir lánardrottnar vita ofurvel að
alltaf er til staðar þegar um minni sjálfstæðar
myntir er að ræða . Að við skiljum
ávallt aukagreiðslugetu eftir til að mæta
áföllum með gengisbreytingum því það er
einmitt þetta svigrúm til gengisbreyt inga sem
byggir upp lánstraustið . Lánardrottn ar vita
að greiðslugeta ríkisins verður áfram sterk
undir áföllum vegna þess að tekjulindir
þess, sem allar renna frá at vinnurekstri í
landinu, þorna ekki upp sökum þess að þá
yrðu of margir atvinnu lausir . Lánardrottnar
vita sem sagt um gengis áhættuna sem
þeir geta ávallt lagt mat sitt á . Í staðinn
fá þeir mynt sem leysist ekki upp; þeir
losna við myntáhættuna . Evruríkin geta nú
boðið lánardrottnum hvorugt . Sú er staða
þeirrar myntar í dag .
Staðan á fjármálamörkuðum heimsins er
orðin þannig að fjárfestar vilja helst ekki
lengur fjárfesta í löndum sem þurfa alfarið að
reiða sig á alþjóðlega fjármálamarkaði hvað
varðar líf eða dauða ríkissjóða og bankakerfa
landa sinna . Þau lönd sem þurfa að reiða
sig alfarið á alþjóðlega fjármálamarkaði
eru löndin sem geta ekki prentað sína eigin
peninga því að þau eiga ekki þá mynt sem
þau nota . Og þau skulda alfarið í mynt sem
þau eiga ekki sjálf . Engin evrulönd eiga sína
eigin mynt .
Íslendingar ættu ekki að horfa
til Evrópusambandsins eftir lausnum í
mynt- og efnahagsmálum . Þessa djarflegu
stað hæfingu treysti ég mér til að standa við
eftir 25 ára samfellda búsetu og atvinnu-
rekstur í Evrópu sambandinu . Evru-
svæði ESB er að minnsta kosti hálfglatað,
svo að ekki sé meira sagt .
Þegar þetta er skrifað er ekki vitað hvort
verja þurfi íslensku krónuna mikið lengur
gegn evruáhlaupi íslenskra stjórnmála-
manna . Enginn veit hvort evran verður
enn á lífi við næstu sólarupprás . En eins
og áður er sagt, þá virðast nýjar hug dett ur
íslenskra gjaldmiðlamanna fæðast á hverj-
um degi . Best er því að standa vörð um
krónuna áfram og það fast . Það er gott að
búa í landi sem á sína eigin mynt . Íslensk
króna er í senn bæði sverð og skjöldur full-
veldis íslenska lýðveldisins . Umgöng umst
hana því með virðingu .
Nokkrar heimildir:
Tímaritið Vísbending: 14 . tbl . 15 . árgangur .
Financial Times/Alphaville 22 . júlí 2011:
Joseph Cotterill, Doing a Newfoundland .
The International Economy, sumar 2003:
David Hale; The Newfoundland Lesson .
Ny Agenda 2009: Dansk valutakurspolitik i et
EU-økonomisk perspektiv .
Rebecca Wilder, Roubini Economonitor,
nóvember 2011: European Policy Makers Don’t
Understand But Markets Do .
The Research Programme of the Academy
of Finland, nóvember 2001: Down from
the heavens, up from the ashes . The Finnish
economic crisis of the 1990s in the light of
economic and social research .