Þjóðmál - 01.03.2013, Page 18

Þjóðmál voR 2013 17
eða tveir þeirra hafi verið vanhæfir í máli
Seðlabankans (Davíð Oddsson, 2010) .
Davíð Oddsson seðlabankastjóri (2008)
beitti sér fyrir því, að almenningur á
Íslandi tæki ekki að sér að greiða „skuldir
óreiðumanna“, eins og hann orðaði það .
Ýmsir hagspekingar voru á öðru máli . Til
dæmis fullyrti Már Guðmundsson, síðar
seðlabankastjóri, á fundi með Jóhönnu
Sigurðardóttur og Geir H . Haarde síðsumars
2008, að ódýrara væri fyrir ríkið að bjarga
bönkunum en að láta þá hrynja . Gauti B .
Eggertsson hagfræðingur tók undir það á
sama fundi, að mikilvægt væri „að standa
við bakið á bönkunum“ og „hættulegt að
fara í opinbera umræðu“ um skiptingu
skulda bankanna í erlendum og innlendum
gjaldmiðli (Landsdómur, 2012, 92–3) .
Þriðji hagspekingurinn, Jón Steinsson,
sagði haustið 2008, að Seðlabankinn
ætti „að rýmka reglur um veðhæfar
eignir í endurhverfum viðskiptum“, en
svo voru kaup á „ástarbréfunum“ nefnd
á hagfræðimáli . Erfitt er að meta, hvað
kostað hefði að fara að ráðum þeirra Más og
félaga . En setjum svo, að reynt hefði verið
að bjarga einum bankanna og þá hinum
stærsta, Kaupþingi . Sá banki var ef til vill
um fimmtíu sinnum minni en Royal Bank
of Scotland, sem fékk eins og hér var nefnt
52 milljarða króna lán frá breska ríkinu .
Þetta veitir vísbendingu um, að þurft hefði
um eitt þúsund milljarða króna til að bjarga
Kaupþingi einu . Þetta hljómar ekki ólíklega,
þegar haft er í huga, að Íslendingum stóð til
boða fjögurra milljarða evra lán frá Rússum,
sem jafngilt hefði í febrúar 2013 um 680
milljjörðum króna .2 Heildarkostnaður við
að bjarga einum bankanna hefði því getað
verið um eitt þúsund milljarðar króna í
erlendum gjaldmiðli, en óvíst hefði verið,
að sú björgunaraðgerð hefði borið árangur,
vegna þess að skuldbindingar bankanna
þriggja voru samofnar og því meiri hætta en
ella á keðjuverkun, þegar einn banki hefði
dregið hina með sér í fallinu . Árið 2011 voru
erlendar skuldir Íslendinga 448 milljarðar
króna . Þær hefðu hins vegar líklega orðið
2 Saga Rússalánsins er enn ósögð, en hún er allt öðru
vísi en ætla mætti af blaðaskrifum . Segja þarf þá
sögu og leiðrétta ýmsar missagnir um bankahrunið
íslenska, til dæmis í verkum Roberts Wades .
Fjölmenni hlýddi á fyrirlestur Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar í Hátíðasal Háskóla Íslands .
Ljósm
ynd: H
arladur G
uðjónsson