Þjóðmál - 01.03.2013, Síða 91

90 Þjóðmál voR 2013
Nonni snýr aftur til
Íslands
Gunnar F . Guðmundsson: Pater Jón Sveinsson
NONNI, Bókaútgáfan Opna, Reykjavík 2012,
526 bls .
Eftir Björn Bjarnason
Gunnar F . Guðmundsson sagnfræðing-ur fékk íslensku bókmenntaverð-
laun in 2012 fyrir bók sína Pater Jón
Sveinsson NONNI . Er hann vel að þeim
kominn . Hér er um mikið og tímabært
verk að ræða . Bókin er afrakstur margra
ára vinnu sem hefur skilað Jóni Sveinssyni,
Nonna, heim til Íslands að nýju og gerir
okkur kleift að sjá manninn á bak við
goðsögnina sem lifað hefur meira en eina
öld með þjóðinni .
Gunnar gerir meira en að segja okkur
frá Nonna í bókinni . Hann skýrir einnig
á ljóslifandi hátt hvernig kaþólska kirkjan
vann markvisst að því að koma ár sinni að
nýju fyrir borð á Norðurlöndum eftir að
hafa hrökklast þaðan undan mótmælendum
og konungsvaldinu á sextándu öld . Bókin
er áminning um nauðsyn þess að kaþólska
kirkjan sýni Jóni biskupi Arasyni og
píslarvætti hans meiri virðingu og taki hann
í helgra manna tölu .
Fyrir 12 árum tók ég að mér að rita
formála í franska bók, Nonni Aventures
d‘un jeune Islandais racontée par lui-même .
Um var að ræða nýja franska þýðingu eftir
Gabriel Rolland á bókinni Nonni . Þótti
Frökkum ástæða til að gefa hana út árið
2001 . Síðan hef ég orðið var við að áhugi á
Nonna er síður en svo horfinn erlendis og
hafa einlægir Nonna-áhugamenn haft upp
á mér vegna formálans og lýst aðdáun sinni
á Jóni Sveinssyni og áhrifum hans .
Við ritun þessa stutta formála kynnti ég
mér útlínur í æviferli Nonna og beið þess
því með nokkurri eftirvæntingu að fylla
út í myndina með lestri ævisögunnar eftir
Gunnar F . Guðmundsson . Ég varð ekki
fyrir vonbrigðum því að frá öllu er sagt af
nákvæmni með vísan til heimilda án þess
að nokkuð sé undan dregið en með þeim
skilningi og velvild sem nauðsynleg er þegar
fjallað er um umhverfi, hugarheim og lífsstíl
sem er öllum Íslendingum mjög fjarlægur .
Nú á tímum er ekki unnt að setja sig í
spor 12 ára drengs sem árið 1870 er ákveðið
að senda til náms í Frakklandi af því að boð
barst frá aðalsmanni þar í landi um að að
kosta tvo 12 ára íslenska drengi og „láta þá
læra í einhverjum besta skóla þar í landi,
þar sem synir tignustu manna í Frakklandi
fá uppeldi sitt og lærdóm,“ segir Nonni í
endurminningum sínum .
Gunnar segir að Nonni hafi aldrei upplýst
hver þessi maður var í raun og veru . Hann
lét einungis nægja að nafngreina hann . Sama
gerðu ævisagnaritarar hans báðir þar til
Gunnar segir frá greifanum Marie-Albéric
de Foresta frá Aix en Provence í Frakklandi .
Hann hneigðist til trúar og bænalífs og hóf
19 ára undirbúningsnám hjá Jesúítum í
Avignon . Gunnar segir:
Um svipað leyti kom þangað í heimsókn
gamall trúboði frá Kína, prestur af reglu
Jesúíta, Gotteland að nafni . Hann sagði
Bókadómar
_____________