Félagsbréf - 01.12.1959, Blaðsíða 61

FÉLAGSBRÉF
59
stefnu hans í Bakú-verkfallinu 1904: —
„Hann gekk aS því ótrauður og ákveðinn
að búa verkamennina undir úrslitabarátt-
una gegn einvaldsstjórninni“. Þessi og
margar aðrar tilvitnanir, sem oft tengja
störf Stalins við störf Lenins áður, um og
eftir byltinguna 1917, eru nú alveg felldar
í burtu. Munurinn á leiðtogum bolsevii;-
anna eftir febrúarbyltinguna og fyrir komu
Lenins úr útlegðinni er nú túlkaður á
allt annan hátt. Hlutverk Stalins í stjórn-
arbyltingunni og borgarastríðinu hefur nú
misst mikið af sínu fyrra mikilvægi, og
allmargar, sögulegar falsanir það áhrær-
andi eru nú ekki lengur birtar. En bon-
um hefur ekki verið veitt neitt annað
lítilvægara hlutverk í staðinn, enda þótt
bann sé oft látinn birtast sem einn af
mörgum í félagsskap við aðra leiðtoga
bolsevika.
Oft er hann kynntur sem málsvari flokks-
ins, hæfilega langt að baki Lenin, cn
ótvírætt einn mikilvægasti meðal fylgis-
manna hans. Goðsögnin um afrek Stalins
á suður-vígstöðvunum í borgarastyrjöld-
inni, sem sifellt færðist í aukana meðan
hann var sjálfur á lífi, eru nú gersamlega
gleymd. Og nú eru mistök rauða hersins
í orrustunni við Varsjá 1920 ekki Jengur
talin afleiðing af fyrirskipun frá Trotsky,
heldur einfaldlega „yfirsjón sovétskrar
herstjórnar". Hlutverk Stalins á árunum
fyrir stjórnarbyltinguna og í henni, er
stórlega rýrt, ef ekki beinlínis gert lítil-
vægt og óverulegt í heild.
í köflunum, sem helgaðir eru barátt-
unni gegn andstæðingunum, er aftur á
móti öðru máli að gegna. Að vísu er
vitnað í erfðaskrá Lenins, sem sýndi
neikvætt mat hans á Stalin og lagði til,
að hann yrði látinn víkja úr sessi fyrir
einhverjum öðrum, en þarna er gefin sú
skýring, að flokksþingið,
„hafi með tilliti til þeirrar þjónustu
er J. V. Stalin hafði ynnt af hönd-
um, hinnar óþreytandi baráttu hans
við Trotskyista og aðra andstæðinga
flokksins, tekið þá ákvörðun, að láta
J. V. Stalin halda stöðu sinni sem
aðalritari með því skilyrði þó, að
hann taki fullt tillit til gagnrýni
Lenins og dragi hinar nauðsynleg-
ustu ályktanir af henni.“
Stalin hlýtur persónulegt lof fyrir sig-
urinn yfir andstæðingunum. Bæklingar
hans eru tilfærðir sem varnarrit fyrir
Leninismann og bók hans, „Viðfangsefn-
um Leninismans" er lýst sem „hjálpar-
gagni kommúnista í baráttunni gegn rang-
færslu á Leninismanum.... til að styrkja
trú verkalýðsstéttarinnar á mögulegri bygg-
ingu hins sósíaliska þjóðskipulags í Sovét-
ríkjunum, af eigin rammleik og án þess
að bíða eftir stéttarstuðningi öreigalýðs
Vestur-Evrópu."
í samanburði við baráttutímabil Stalins
til valda, er persónuleg stjórn hans í
næstu tvo áratugina látin liggja að mestu
í þagnargildi. Hann er aðeins nefndur
við og við og þá sem háður undirmaður
einhvers konar sameiginlegra stjórnarlaga.
Allar sögulega, stjórnmálalega og hagfræði-
lega mikilvægar ákvarðanir eru eignaðar
hinni „viturlegu stefnu flokksins og Sovét-
stjórnarinnar" og hvergi í nýju hanbókinui
er hægt að sjá, hvernig þessi „persónudýrk-
un á J.V. Stalin,“ sem hún fordæmir, hafi
vcrið. Ekki segir handbókin heldur neitt
um það, hverjar orsakir hennar hafi verið
eða afleiðingar. Nýja handbókin vitnar