Skagfirðingabók - 01.01.2010, Qupperneq 71

71
ÆSKUMINNINGAR FRÁ SAUÐÁRKRÓKI OG ÚR HEGRANESI
mömm u. Ég man ennþá hvað hún
starði á mig þegar ég birtist. Tveim
dögum áður hafði ég verið á ferðinni
og þá var allt í besta gengi, en nú var
ég strokinn úr vistinni þar sem ég var
búinn að vera tvö sumur í góðu
yfirlæt i. Þarna var ég kominn fáklædd­
ur, því auðvitað fórum við eins og við
stóðum, Stebbi á skyrtunni einni og
ég grútskítugur úr flórmokstrinum og
sólbrenndur eftir útivistina heilan sól­
skinsdag. Ég hef áreiðanlega sofnað
fljótt og vel því ég rankaði ekki við
mér fyrr en sólin var komin hátt á loft.
En þá höfðu þeir atburðir gerst að
Ragna systir hafði komið í heiminn
um nóttina. Þetta strok okkar hefur
því gerst 22. ágúst 1928.
Þegar leið á daginn birtist Ragn­
heiður á Hellulandi ríðandi með tvo
lausa hesta, því ekki höfðu þau Hell u­
landshjón verið lengi að leggja saman
tvo og tvo. Henni þótti mikið til um
barnsfæðinguna hjá mömmu og grun­
ur lék á að þessi uppákoma hefði flýtt
þar fyrir. Eftir að Ragnheiður hafði
náð tali af Stebba og frænku hans féllst
hann á að fara aftur að Helluland i eins
og ekkert hefði í skorist. Man ég að vel
lá á honum á leiðinni yfirum. Þegar
við komum í hlaðið á Helluland i stóð
Ólafur þar og varð að orði: „Þarna
koma þá bölvaðir útilegukettirnir.“
Meira var ekki minnst á þetta strok í
mín eyru, en eitthvað var sagt meira
við Stebba. Samt lauk hann umsömd­
um tíma í vistinni þar. Hann fór löngu
á undan mér því ég var þar langt fram
á haust. Og þar með var lokið vist
minni á Hellulandi, því rás atburðann a
tók nýja stefnu.
En áður en ég segi alveg skilið við
Helluland langar mig að segja ofurlítið
frá ýmsum uppákomum, búskapar­
háttum, landslagi og landamerkjum
jarðarinnar í næstu köflum.
Æðarvarpið
Nokkrir hólmar í Héraðsvötnum sem
lágu fyrir landi Hellulands, tilheyrðu
jörðinni og í flestum þeirra var blóm­
legt æðarvarp.Ýmislegt var gert til að
hæna fuglinn að varpinu. Á milli
varphólmanna var róið á litlum flat­
botna árabát sem nefndist prammi.
Staurar eða prik voru rekin niður og
marglit flögg sett á staurana sem
blöktu í golunni. Þá voru „hræður“
settar upp til að fæla vargfuglinn frá
og stundum vindrellur. Búin voru til
skýli úr hnausum og timbri og í
„Hellu bæjarhólmanum“ voru búin til
hús eða skýli úr hellusteinum. Fyrir
varp tím ann var farið með hey og það
sett í hreiðrin. Þegar varpið var byrjað
af krafti var farið að taka egg, eitt til
þrjú úr hverju hreiðri, þannig að eftir
væru a.m.k. 3­4 egg í hverju hreiðri
til að klekjast út, en kollan verpir oft­
ast sex til sjö eggjum. Þegar fuglinn er
búinn að reyta sig og mikill dúnn er
kominn í hreiðrin, var farið og tekinn
mesti kúfurinn af honum og þá sett
hey í staðinn. Svo þegar varpið var af­
staðið og fuglinn farinn með ungana
til sjáv ar, var gengið skipulega um
varpið og allur dúnn hirtur. Reynt var
að gera það í þurru veðri og sem fyrst
áður en dúnninn færi út í veður og
vind. Að þessu voru mikil hlunnindi.
Egg voru borðuð á Hellulandi á hverj­
um degi langt fram á haust. Þau voru
geymd í stórri eikarámu og einhvers
konar kalk­ og saltblönduðu vatni.
Dúnninn sem var aðalverðmætið, var