Skagfirðingabók - 01.01.2010, Page 143

143
HUGLEIÐINGAR UM STAÐFRÆÐI ÞÓRÐAR SÖGU HREÐU
þá sverðinu Sköfnungi og mælti:
„Hér skal ekki öðrum að hlíta að vega
að Þórði.“ Þórður brá sverði og mælti:
„Engi von er þér, Skeggi, að eg standa
kyrr fyrir höggum þínum, meðan eg
er óbundinn.“ Í þessu hleyptu að þeim
átján menn, allir með brugðnum
sverð um. Þar var kominn Eiður, Eyj-
ólfur og Steingrímur, bræður Þórðar.
… Eftir þetta ríður Skeggi á Miklabæ
um nóttina og gengur inn með
brugðnu sverði og að hvílu Þórhalls
og bað húsfreyju upp standa, …Hún
gerði svo. Hún bað Þórhalli griða.
Hann [Skeggi] kvað mannfýlu þá
helst til lengi lifað hafa. Síðan tók
hann í hár honum og kippti honum
fram á stokkinn og hjó af honum höf-
uðið og mælti: „Miklu er þetta nær að
slíðra Sköfnung í þínu blóði en Þórð-
ar, því að að honum er mikill skaði, ef
hann létist, en að þér er enginn með
öllu, og launaða eg nú Sköfn ungi það,
að honum var brugðið.“ Skeggi ríður
nú á burt og heim til Reykja og unir
illa við sína ferð. (208–215)
Að lokum náðust svo sættir, og gekk
Þórður að eiga Ólöfu á Miklabæ. Setti
hann bú þar og „varð skjótt auðugur
maður af smíðum sínum.“
Í Íslendingasagnahandritinu Vatns-
hyrnu var önnur gerð Þórðar sögu,
sem Arngrímur lærði gerði útdrátt úr.
Vatnshyrna er glötuð, en til eru leifar
af öðru skinnhandriti, sem kallað er
Gervi-Vatnshyrna, og var líklega skrif-
að að hluta eftir Vatnshyrnu. Þar er
m.a. að finna brot úr Þórðar sögu, þ.e.
þrjú blöð úr upphafi og niðurlagi sög-
unnar.6 Þessi brot eru allólík heilu
gerðinni, og talsvert ítarlegri. Glataður
er sá kafli sem segir frá atburðunum í
Sviðgrímshólum, þannig að þar verður
ekki komið við samanburði. Hins veg-
ar segir í niðurlagi sögubrotsins:
Það sama sumar, er Þórður reisti bú á
Miklabæ í Óslandshlíð og hann hafði
fengið Ólafar, sigldu þeir Eiður og
Eyvindur Kálfsson; [og fóru] þeir
land a milli um hríð … En er þeir
léttu förum, fór Eyvindur norður til
Miklabæjar til móts við Þórð, mág
sinn og vin. Þau Þórður og Ólöf tóku
við honum með hinni mestu virðingu
og buðu honum með sér að vera, og
það þáði Eyvindur og var þar um vet-
urinn. En um vorið spurði Þórður,
hvað Eyvindur vildi ráða taka. Hann
svarar: „Það hefir [eg] helst staðfest
með mér, að leggja af kaupferðir og
staðfesta ráð mitt, því að svo hefir
Eiður gert nú, félagi minn.“ [Eyvind-
ur fékk síðan Þórörnu, dóttur Eyjólfs
Þorbjarnarsonar á Gunnólfsstöðum í
Ólafsfirði], og fór hún heim með hon-
um. Reistu þau bú um vorið á Ós­
landi og bjuggu þar síðan. Er margt
manna frá þeim komið. (241–242)
Sögubrotinu ber saman við heilu sög-
una um það að Þórður og Ólöf hafi
síðast búið á Miklabæ.
6 Vatnshyrna var mikið handrit Íslendingasagna, sem Jón Hákonarson í Víðdidalstungu lét
skrif a um 1390. Þórðar saga hreðu er talin hafa verið í Vatnshyrnu, en sagan glataðist úr hand-
ritinu um eða upp úr 1600. Leifar bókarinnar komust síðar í eigu Háskólabókasafnsins í Kaup-
mannahöfn og brunnu þar 1728. Gervi-Vatnshyrna var að hluta eftirrit Vatnshyrnu, frá því um
eða eftir 1400, og eru blöðin með brotinu af Þórðar sögu úr því handriti; nú í Árnasafni, AM
564a 4to. (Stefán Karlsson 1970:279–303).