Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1984, Blaðsíða 16

og getur því auðveldlega komið
upp sú staða að þau líti á sjúkdóm-
inn og sjúkrahúsdvölina sem refs-
ingu fyrir misgerðir sínar. Mikil-
vægt er því að orsakirnar séu út-
skýrðar fyrir öllum börnum sem
náð hafa þroska til að skilja aðstæð-
urnar. Þegar barn hefur náð 5 ára
aldri eru líkur á því að það geti skil-
ið orsök og tilgang dvalarinnar. Það
þarf einfaldar og raunsæjar upplýs-
ingar, jafnvel að það fái að heim-
sækja deildina áður ef þess er
nokkur kostur. Gott er að ræða um
almenn atriði og staðhætti á sjúkra-
húsum svo þeim finnist þau ekki
eins ókunnug. Við könnumst öll við
óttann við hið óþekkta og vitum að
þekking og skilningur getur bætt
þar úr. Best er að geta undirbúið
barnið með nokkurra daga fyrir-
vara. J. Robertson telur vikur
heppilegan tíma til undirbúnings en
sumir telja að 2-4 dagar nægi.
Forðast ber að draga upp óraun-
hæfa mynd af sjúkrahúsinu fyrir
barnið, t. d. með því að láta það
halda að þar sé allt skemmtilegt og
gott. Fleldur ætti að reyna að út-
skýra fyrir barninu hvað það á í
vændum án þess að hræða það (8
[106-108] og 7 [55]).
Þegar barnið kemur á sjúkrahúsið
þarf það að finna að þess hafi verið
vænst og fagna því með hlýju og
vingjarnleika. Foreldrar, eða þeir
sem fylgja barninu, þurfa að fá að
vera með (ekki ýtt til hliðar). Róleg
og traustvekjandi framkoma starfs-
fólksins er mikilvæg fyrir barnið.
Veita þarf því góðar upplýsingar
um deildina, leiktæki og aðra þá
aðstöðu sem fyrir hendi er. Þá
reynir mikið á aðlögunarhæfni
barns þegar það er lagt inn á
sjúkrahús. Það þarf að aðlagast
nýju umhverfi, nýju fólki, jafnvel
aðskilnaði við foreldrana svo og
meðferðinni og sjúkdómnum.
„Börn ættu alltaf að vera sett á
deildir þar sem sérstaklega er hugs-
að fyrir þörfum sjúkra barna“ (4
[3-4]).
Samskipti foreldra og barns á
sjúkrahúsi
Breyting verður á foreldrum ef
barn þeirra er veikt (sérstaklega ef
um alvarleg veikindi er að ræða).
Kvíði og þvinguð hegðun kemur
auðveldlega fram sem ekki er
ástæða til að ætla að fari fram hjá
barninu. Fræðsla og stuðningur við
foreldra eru því nauðsynleg því að í
vandræðum sínum geta þau auð-
veldlega komið af stað og/eða við-
haldið vítahring tilfinningatruflana
hjá barninu. Áður fyrr voru heim-
sóknir foreldra taldar óæskilegar
því að þær ollu oft gráti og gnístran
tanna. Þær voru jafnvel ekki leyfðar
nema einu sinni í viku. Nú er talið
nauðsynlegt að viðhalda sambandi
foreldra og barns meðan það dvelst
á sjúkrahúsi og heimsóknir víðast
frjálsar. Einnig færist það í vöxt að
foreldri sé alveg hjá barninu. Barn-
ið er oft erfiðara í viðurvist foreldr-
anna en ella. En návist þeirra er
ekki til þess ætluð að róa barnið um
stundarsakir, heldur til að það fái
möguleika á að tjá ótta, óróleika,
sorg og verki auk þess sem henni er
ætlað að koma í veg fyrir tilfinn-
ingatruflanir sem leiða af aðskiln-
aði þeirra. Fái þessar eðlilegu til-
finningar ekki að koma skýrt fram
eykst innri spenna hjá barninu er
leiðir oft til siæmra afleiðinga sem
koma jafnvel ekki fram fyrr en síð-
ar (2 [174]). Því yngra sem barnið
er þarf það meira á foreldri að
halda og er jafnvel talið að ekkert
geti komið í stað móður hjá barni
innan 5 ára aldurs. Öryggið sem
þau fá frá foreldrum sínum er talið
undirstaða fyrir þroska þeirra og
vellíðan. Og því yngra sem barnið
er því alvarlegri og langvinnari
áhrif getur aðskilnaðurinn haft á
andlega líðan og heilsu þess. Börn
lifa í nútímanum og eiga bágt með
að skynja framtíð (4 [2]). Flestir
foreldrar kannast við þann undra-
lækningarmátt sem getur falist í
einum kossi frá mömmu eða pabba.
Starfsfólkið þarf að líta á viðveru
foreldris eða ættingja hjá barninu
því og deildinni í hag þannig að
engin þvingun komi þar fram og
ættingjum finnist þeir ekki óvel-
komnir. Starfsfólk þarf að geta
sinnt barninu óþvingað þótt ein-
hver sé hjá því. Það á ekkert að
vera í starfi hjúkrunarstarfsliðs sem
leyna þarf fyrir foreldrum (7 [59]).
Nauðsynlegt er að Ieyfa foreldrum
að annast barn sitt sem mest (fer þó
eftir veikindum þess). Það skal þó
14 HJÚKRUSf 1/m - 60. árgangur