Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.03.1984, Blaðsíða 17

haft í huga að foreldrar eru ekki til
þess að leysa starfsfólkið undan
störfum sínum. Þeir þurfa mikinn
stuðning og uppörvun og skulu
hvorki skildir eftir í óvissu með
mikið veikt barn né öll ábyrgð af
þeim tekin svo þeir finni til van-
kunnáttu og séu ófær um að annast
barn sitt. „Þegar ungu barni líður
mjög illa er mjög erfitt fyrir ókunn-
uga að veita því þá huggun sem það
þarf með, það er helst á færi for-
eldra“ (7 [57]).
Ekkert má koma í veg fyrir að for-
eldri og barn séu eðlileg eining inni
á sjúkrahúsinu. Við höfum heyrt
talað um erfiðu foreldrana, t. d. þá
sem eru neikvæðir, nöldra sífellt
eða æsa barnið upp. Stundum hætt-
ir starfsfólki til að afgreiða slík mál
með umtali og fjasi eða það snið-
gengur viðkomandi foreldra. Þetta
eru oft ótvíræð einkenni þess að
þarna sé eitthvað að. í mörgum til-
vikum má ráða á þessu bót með
aukinni samvinnu og upplýsingum
á báða bóga. Því má ekki gleyma að
mistökin geta jafn auðveldlega ver-
ið í röðum starfsfólksins eins og
foreldranna. í slíkum tilfellum get-
ur stuðningur og samvinna starfs-
fólks við foreldrana verið forsenda
þess aö vel geti tekist til með barn-
ið.
Parfir og réttur foreldra
Eins og fyrr segir er einn liðurinn í
að fyrirbyggja áfall hjá barni að
sinna foreldrum þess vel. Þennan
lið tel ég mjög veigamikinn og
sennilega oft vanræktan. Nóg er
álagið á lítið barn sem liggur á
spítala þótt á það sé ekki líka lögð
sú kvöð að þjást vegna vanlíðunar
pabba og mömmu. J. Robertson
leggur áherslu á það að foreldrar fái
góðar og raunhæfar upplýsingar
áður en barnið er lagt inn. Þeir
þurfa góðar upplýsingar um stofn-
unina og gang mála innan hennar.
Einnig þurfa þeir að vita við hverju
þeir geta búist af barninu og þeirri
hættu sem er á sálrænum truflunum
hjá því. Robertson bendir á mjög
mismunandi viðbrögð foreldra,
jafnvel sektarkennd yfir að hafa
svikið barnið með því að koma því í
þessa aðstöðu. Foreldrar lenda oft í
vítahring þegar heim kemur ef þeir
skilja ekki þau viðbrögð barnsins
sem upp geta komið, en þau geta
verið margvísleg (8 [111-114]).
Svo virðist sem foreldrar vilji fá
svör við nokkrum einföldum spurn-
ingum svo sem: Batnar barninu
mínu? Verður barnið mitt eðlilegt á
nýjan leik? Munu veikindin hafa
áhrif á líkamlegt og/eða andlegt at-
gervi barnsins? Hvernig verður
framhaldið eftir að barnið útskrif-
ast, t. d. varðandi meðferð eða
þjálfun?
Oft eru foreldrar í vafa um til hvers
þeir ætlast með innlögn og sjúkra-
húsvist hjá barni sínu og því óvissir
um hvers þeir eigi að spyrja. Það er
því oftast nauðsynlegt fyrir starfs-
fólk og lækna að gera sér grein fyrir
öryggisleysi foreldra og veita upp-
lýsingar að fyrra bragði. Foreldrar
eiga rétt á að vita hvað er að barn-
inu, hverjar verði væntanlegar
rannsóknir og meðferð og þá ætti
að upplýsa og undirbúa fyrir út-
skrift (1 [22-25]). Það er mikið
álag fyrir foreldra að leggja barn
sitt á sjúkrahús og því meira sem
óvissan er meiri, t. d. óvissan um
hvað ami að barninu eða óvissan
um batahorfur. Þarna reynir mikið
á starfsfólkið að veita fræðslu og
stuðning og vinna með foreldrum.
Það þarf einnig að gera foreldrum
kleift að taka sem mestan þátt í
meðferðinni því að ólíklegt er að
betra sé fyrir þá að bíða þegar gerð
er sársaukafull rannsókn á barninu
en vera viðstadda og fá að gera allt
sem þeir geta fyrir barnið (7 [57]).
Ég tel það ótvíræðan rétt allra for-
eldra að fá að fýlgjast með hvað
fyrir barn þeirra er gert og að ekk-
ert sé framkvæmt án vitundar
þeirra og samþykkis þótt velferð
barnsins sé alltaf efst í huga.
Dvöl barnsins á sjúkrahúsinu
Umhverfi barnsins:
Eins og fram hefur komið er skort-
ur á áreiti talinn einn af þáttunum
sem leitt getur til geðrænna truflana
hjá börnum við langvarandi sjúkra-
húsdvöl. Á sjúkrahúsum þurfa að
vera sérstakar og sérhannaðar
barnadeildir. Á okkar tímum er
mun meira lagt upp úr fallegum lit-
um en áður var gert. Umhverfi hef-
ur áhrif á fólk og það er margsann-
að að það getur bæði verið heilsu-
bætandi og heilsuspillandi. Ekki
ætti að líta á það sem bruðl þegar
fjármunir eru lagðir í góðan aðbún-
að á barnadeildum, heldur sem
einn veigamikinn þátt í velferð
barnsins og þroska þess.
Tengsl starfsfólks og barns á sjúkra-
húsi:
Til að starfsfólk geti myndað tengsl
við barnið þarf að ríkja gagnkvæmt
traust á milli þeirra og foreldrarnir
þurfa að koma þar til skjalanna.
Róleg og traustvekjandi framkoma
starfsfólksins, þar sem hlýja er höfð
í fyrirrúmi, hjálpar við myndun
slíkra tengsla. Starfsfólk þarf að
afla góðra upplýsinga um venjur
barnsins og leyfa því að halda svo
mörgum þeirra sem hægt er. Með
því að athuga og fylgjast með sam-
skiptum barnsins við foreldrana, og
hvernig þeir annast það, er hægt að
verða margs vísari um barnið og
bæta umönnun þess og vellíðan.
Æskilegt er að það sé sem mest
sama fólkið sem annast barnið
(stundum erfitt í framkvæmd). Þá
þarf starfsfólkið að gæta þess að
gefa barninu alltaf réttar upplýs-
ingar til að vekja ekki vantraust
þess. Starfsfólk ætti að forðast að
koma sér í þá aðstöðu að vera ekki í
návist barnsins nema þegar fram-
kvæma þarf eitthvað óþægilegt eins
og að gefa sprautu, vond lyf o. s.
frv., annað gerir það að stöðugum
ógnvaldi í augum barnsins. Hlýja og
þolinmæði eru þættir sem starfsfólk
HJÚKRUN ’/„ - 60. árgangur 15