Dagblaðið Vísir - DV - 19.01.2018, Blaðsíða 7

Helgarblað 19. janúar 2018 fréttir 7
„Krýsuvíkursamtökin
hafa ekkert að fela“
Stjórn Krýsuvíkursamtakanna telur umfjöllun DV villandi
E
ins og fram hefur komið
gerði Landlæknisembættið
margvíslegar athugasemd-
ir við starfsemi Með-
ferðarheimilisins í Krýsuvík á ár-
inu 2016. Meðal annars að hvorki
lægi fyrir gæðahandbók né verk-
lagsreglur, að skráning skjól-
stæðinga væri á Excel-skjali í stað
Sögu-forrits, að fagmönnun væri
ónóg og að ráðgjafar hefðu ekki
réttindi samkvæmt reglugerð. Við
þessum athugasemdum var ekki
brugðist árið 2016 en að sögn
Sigurlínu Davíðsdóttur lektors,
sem er stjórnarformaður Krýsu-
víkursamtakanna, hafa samtökin
sannarlega brugðist við síðan.
„Við höfum látið útbúa gæða-
handbók og kaupa sérstakt skrán-
ingarforrit. Varðandi fagmönnun
þá er það svo að þar sem ekki er
læknir í fullu starfi í Krýsuvík þá er
þjálfunartími ráðgjafa ekki viður-
kenndur. Þeir hafa hins vegar
menntun og starfsleyfi frá viður-
kenndu, alþjóðlegu vottunarfyrir-
tæki sem heitir International
Certification & Reciprocity
Consortium (IC&RC) og margs
konar aðra menntun sem hentar
okkur í Krýsuvík. Starfsleyfi
þeirra frá þessu fyrirtæki er viður-
kennt í Bandaríkjunum og flest-
um Evrópulöndum öðrum en Ís-
landi. Nú er þar einnig starfandi
félagsráðgjafi, ásamt öðrum vel
menntuðum ráðgjöfum, en þar
sem reglugerð landlæknis um
löggildingu ráðgjafastarfsins er
að þessu leyti gölluð, höfum við
enga leið til að fá okkar ráðgjafa-
menntun viðurkennda,“ segir Sig-
urlína í skriflegu svari til DV.
Landlæknir gerði alvarlegar
athugasemdir við að engin viðvera
væri í húsinu frá klukkan 16.00 á
hverjum degi. Sigurlína segir að
ástæðan fyrir því fyrirkomulagi sé
sú að það sé hluti af meðferðar-
prógraminu að fólk sé látið taka
ábyrgð á sér sjálft eftir að vinnu-
deginum lýkur. „Við eigum könnun
frá útskrifuðum skjólstæðingum
þar sem þeir segja sjálfir að þetta
sé stór hluti af þroska þeirra í með-
ferðinni og þeir nefna þetta sem
einn stærsta þáttinn í bata sínum.
Einn af skjólstæðingunum, sá sem
starfsfólk treystir til þessa, hefur
neyðarsíma undir höndum sem
hann getur notað til að hringja í
starfsmann ef eitthvað kemur upp
sem kallar á það. Sá starfsmaður
getur verið kominn á staðinn eftir
20 mínútur ef þarf. Tilfelli sem
þessi koma örsjaldan upp, og þá
er brugðist við því atviki umsvifa-
laust,“ segir Sigurlína.
Í umfjöllun DV í síðustu viku
var rætt við mann, Björn Ragnars-
son, sem var látinn víkja sem ráð-
gjafi eftir óeðlileg samskipti við
skjólstæðing. Hann var síðan
endurráðinn sem bílstjóri skömmu
síðar en aftur kom upp óeðlilegt
atvik sem hefur verið kært til lög-
reglu. Varst þú upplýst um þessi
meintu brot Björns, brottvikningu
hans og endurráðningu? Hverju
má það sæta að hann hafi verið
endurráðinn eftir að hafa brugðist
trausti með gróflegum hætti?
„Björn viðurkenndi brot sitt
umyrðalaust, var mjög leiður yfir
því og var í fríi nokkra mánuði eftir
það. Ekki var talið gerlegt að ráða
hann aftur sem ráðgjafa, en þar
sem sárlega vantaði staðarhaldara,
var ákveðið að nokkrum mánuð-
um liðnum að hafa hann í starfi
til reynslu við viðgerðir á húsinu
og bílunum og við almenna að-
stoð á staðnum. Björn er mjög
fær í þessu starfi og ákveðið var að
gefa honum tækifæri til að sanna
að brot hans hefði verið einangr-
að og myndi ekki endurtaka sig.
Þetta gekk ekki eftir og hann braut
af sér aftur, þá var ekki um annað
að velja en að láta hann hætta. Það
má vel segja að við höfum verið
of lin þarna og hugsanlega höfum
við í fleiri tilfellum beðið of lengi
með að segja upp fólki sem ekki
var heppilegt til starfs í Krýsuvík,“
segir Sigurlína.
Þá segir Sigurlína að forstöðu-
maður meðferðarheimilisins hafi
upplýst hana og stjórnina um
meint óeðlileg samskipti sín við
einn skjólstæðing Krýsuvíkur.
Þessi tiltekni skjólstæðingur var
rekinn úr meðferð fyrir agabrot en
fékk síðan að koma strax aftur inn
í meðferð sem engin fordæmi voru
fyrir. Þá fékk hún ýmiss konar sér-
meðferðir sem hleypti illu blóði í
aðra skjólstæðinga. „Ég var ekki
meðvituð um þessi samskipti
þegar þau fóru fram og get held-
ur ekki fjallað í fjölmiðlum um
málefni einstakra skjólstæðinga.
Hins vegar er forstöðumaðurinn
nú búinn að upplýsa mig og aðra
í stjórninni um þetta mál, sem er
allt mjög erfitt og leiðinlegt,“ segir
Sigurlína.
Í umfjöllun DV voru starfsmenn
meðferðarheimilisins sakaðir
um hörku við brottrekstur skjól-
stæðinga, að þeim væri skutlað
á bensínstöðvar á höfuðborgar-
svæðinu og skildir þar eftir um-
komulausir, jafnvel á aðfangadag.
Einnig að brottrekstur væri oft
fyrir litlar sakir, eins og í tilfelli Jóns
Einars Randverssonar. Jón Einar
var rekinn úr meðferð fyrir afar
léttvægt brot en hann hafði staðið
sig afar vel að öllu öðru leyti. Hann
grátbað um miskunn en fékk ekki.
Innan við sólarhring eftir brott-
reksturinn lést Jón Einar af völd-
um of stórs skammts eiturlyfja.
„Þegar skjólstæðingar brjóta hús-
reglur þarf að láta þá fara af staðn-
um. Það er aldrei gert nema að vel
athuguðu máli og eftir að þeir hafa
fengið tækifæri til að breyta hegð-
un sinni, nema um sé að ræða of-
beldi eða vímuefnaneyslu, þá er
ekki um slíkt tækifæri að ræða,“
segir Sigurlína. Hún segir að skjól-
stæðingar séu alltaf spurðir hvert
eigi að skutla þeim og margir biðji
um að láta skutla sér á bensínstöð
í Hafnarfirði ef þeir geta beðið ein-
hvern um að sækja sig þangað.
„Starfsfólk hefur yfirleitt viðkomu
á þessari bensínstöð á leið úr og
í vinnu og skjólstæðingar koma
þangað ef þeir þurfa að fá far til
eða frá Krýsuvík. Það er því ofur
eðlilegt að skilja skjólstæðinga
eftir á bensínstöðvum, þessari eða
einhverri annarri, hafi þeir sjálf-
ir óskað eftir því. Fyrir mörgum
árum báðu tvær konur um að láta
skutla sér í bæinn rétt fyrir jól og
þá var farið með þær á Konukot.
Ekki hefur verið farið með fólk í
bæinn á aðfangadag,“ segir í svari
Sigurlínu.
Þá héldu heimildarmenn DV
því fram að starfsmannavelta
samtakanna væri gríðarlega mikil,
þvert á fullyrðingar forstöðu-
manns meðferðarheimilisins. Að
sögn Sigurlínu er starfsmannavelt-
an misjöfn milli ára en í gegnum
árin hafi góður hópur fólks starf-
að saman árum saman ef það nær
vel saman og ræður við starfið. Á
síðasta ári hafi hins vegar verið
nokkur velta á meðan verið var
að finna ráðgjafa sem kom í stað
ráðgjafans, Björns Ragnarssonar,
sem var látinn fara út af meintu
kynferðisbroti. Sigurlína segir að
stjórnin sé upplýst um nýráðn-
ingar og brottrekstur starfsmanna,
en hún kemur ekki að slíkum mál-
um beint. „Þau eru á hendi stjórn-
enda meðferðarheimilisins, enda
eru það þeir sem bera starfsemina
áfram frá degi til dags og sitja uppi
með afleiðingarnar ef ráðningar
hafa ekki tekist sem skyldi. Eftir að
Björn hætti eftir mörg ár í farsælu
starfi sem ráðgjafi, reyndum við
fyrir okkur með nýja ráðgjafa, sem
ekki gekk sérlega vel í fyrstu, en nú
virðist vera kominn traustur hóp-
ur til starfa, sem vonir eru bundn-
ar við,“ segir Sigurlína.
Að hennar sögn hentar það
ekki hverjum sem er að vinna
sem ráðgjafi í Krýsuvík og það sé
enginn áfellisdómur yfir þeim sem
ekki ráða við það. „Skjólstæðingar
eru í meðferð í marga mánuði og
það er mikill línudans að nálgast
þá í kærleika en halda samt uppi
ákveðnum aga og hjálpa þeim
til að snúa lífi sínu til betri vegar.
Það er líka erfitt fyrir nýja ráðgjafa
að horfa upp á þegar þarf að láta
skjólstæðinga fara eftir brot á hús-
reglum. Það er þó mikill ábyrgðar-
hluti að halda rými í meðferðinni
fyrir fólk sem ekki nýtir sér úr-
ræðið til að breyta lífsstíl sínum,
þegar biðlistinn er eins ógnvæn-
legur og raun ber vitni. Og reynd-
ar koma flestir þeirra sem hafa
verið látnir fara af staðnum aftur
þegar þeir eru orðnir reiðubún-
ari til að taka við því sem er í boði
í Krýsuvík. Hins vegar kemur það
því miður of oft fyrir að biðin reyn-
ist fólki ofviða og á síðasta ári dóu
nokkrir af biðlistanum áður en
þeir komust inn,“ segir Sigurlína.
Með svörum sínum sendi Sig-
urlína yfirlýsingu frá Krýsuvíkur-
samtökunum sem DV er bæði ljúft
og skylt að birta.
Yfirlýsing frá stjórn Krýsuvíkur-
samtakanna – hafa ekkert að
fela
Stjórn Krýsuvíkursamtakanna hef-
ur óskað eftir að embætti Land-
læknis geri úttekt á starfsemi
Meðferðarheimilisins í Krýsuvík.
Undanfarið hefur verið vegið að
starfsemi heimilisins og starfs-
heiðri þess fólks sem þar vinnur
með harkalegri og villandi fjöl-
miðlaumfjöllun. Stjórnin vísar
þessari gagnrýni á bug en telur
nauðsynlegt að taka af allan vafa
um árangur þess faglega starfs
sem unnið hefur verið á Með-
ferðarheimilinu í Krýsuvík. Þess
vegna leitar stjórn samtakanna
nú til landlæknisembættisins sem
lögum samkvæmt ber að hafa eft-
irlit með starfsemi sem þessari.
Á Meðferðarheimilinu í Krýsu-
vík er lögð áhersla á að styrkja til
sjálfshjálpar vímuefnaneytendur
sem ekki hafa náð árangri á hefð-
bundnum meðferðarstofnunum.
Meðferðin er einstaklingsmiðuð
langtímameðferð þar sem gert er
ráð fyrir að skjólstæðingar dvelji
í sex mánuði áður en þeir útskrif-
ast. Meðferðin byggir á þremur
meginþáttum, meðferð, námi og
vinnu og grundvallast á 12 spora
kerfi AA-samtakanna.
Þátttaka í meðferðinni er krefj-
andi og tekur oft á þá einstaklinga
sem hana sækja og því eru margir
sem ekki ná að ljúka henni. Rann-
sóknir sýna að þeim sem dvelja
lengur í meðferð vegnar betur en
hinum sem stoppa stutt. Fjöldi
meðferðarrýma í Krýsuvík er tak-
markaður og langur biðlisti eftir
að komast að.
Árangur
Undanfarin ár hafa óháðir aðilar
verið fengnir til að leggja mat á ár-
angur þeirrar vímuefnameðferð-
ar sem fram fer á Meðferðarheim-
ilinu í Krýsuvík. Árangursmat
þeirra hefur tekið til fjögurra til
fimm ára í senn og verið birt í
þremur skýrslum, 2005, 2010 og
2015. Þar kemur fram að af þeim
sem útskrifast úr meðferðinni
eftir 6 mánuði voru 56,3–65,6%
án vímuefna ári eftir að meðferð
lauk en 31,3–40% að tveimur árum
liðnum. Af þeim sem voru leng-
ur en 3 mánuði en luku ekki með-
ferð voru 10,3–27,8% án vímu-
efna ári eftir meðferð en 4,3–26,7%
tveimur árum eftir meðferð.
Gerðar hafa verið tilraunir til að
meta samfélagslegan ávinning af
þeim fjármunum sem varið er til
meðferðarinnar í Krýsuvík. Þeir
útreikningar benda til að ábati
samfélagsins sé þrisvar til sjö sinn-
um hærri upphæð en sú sem fjár-
fest er í meðferðinni.
Krýsuvíkursamtökin leggja
áherslu á að starfa á faglegum
grunni og hafa ekkert að fela. n
Sigurlína Davíðsdóttir, stjórnarfor-
maður Krýsuvíkursamtakanna.
Björn Þorfinnsson
bjornth@dv.is