Breiðfirðingur - 01.04.1993, Blaðsíða 30

28
B R E I Ð F I R Ð I N G U R
öðrum kosti til að blása að ófriðarkolum. Mannsandinn hefur
borið þá von í brjósti, að einhvern tíma muni linna stríðum og
styrjöldum. En alheimsfriður verður aldrei tryggður, ef þjóð-
unum lærist ekki að skilja hver aðra. Verður þá ekki um frið
að ræða heldur að eins hlé eða hvíld, meðan vegendur kasta
mæði.
Hver sá maður, er vill skilja einhverja sérstaka þjóð, verður
að þekkja uppsprettur hinna ýmsu kvísla trúar hennar og líf-
speki, er falla í þessa miklu móðu, er kölluð er hugsunarháttur
hennar. Sýnileg uppspretta trúar eru grundvallarrit hennar,
hinar heilugu ritningar, eins og rit þessi eru venjulega nefnd.
Slík rit hafa ekki að eins venjulegt bókmenntagildi, heldur
miklu fremur menningargildi, af því að margir eru þeir þræðir
í örlagavef þjóða og einstaklinga, sem spunnir eru úr toga
orða þeirra og ummæla. ...
Þó má svo heita, að mestur efniviður kvæðis þessa sé tekinn
úr þessari heimspeki, þrátt fyrir það, að kvæðið stefnir fyrst og
fremst að því að leiða mönnum fyrir sjónir, hver eigi að vera
afstaða þeirra til guðs - innræta mönnum elsku til guðs. -
Slíkt rit er „Hávamál Indíalands", sem á frummálinu heitir
Bhagavad-Gita“.11
Halldór Kiljan Laxness hafði nokkur kynni af Sigurði
Kristófer veturinn 1924-1925 og minntist þeirra í „Alþýðu-
bókinni“ (III. útgáfa, bls. 31-32). Eftir að Kiljan hefur rakið
skoðun Sigurðar Kristófers á endurholdgunarkenningunni
segir hann:
„Eg minnist ekki að hafa séð þessar einföldu og djúptæku
hugsanir neinsstaðar í ritum Sigurðar Kristófers ... Víst er um
það, Island ætti fleiri góða sonu og heimurinn fullkomnari
menn ef þetta sjónarmið nyti almennrar hylli. En mörgum
þótti Kristófer jafnvel vitrari í tali en skrifum, og var ég einn
þeirra. Ritlistarhugmyndum hans var þann veg farið að þær
hnepptu hann einatt í fjötra, en þó er dásamlegur morgunblær
yfir útsýnum þeim er við blasa hvarvetna í hinu undarlega
II. Hávamál Indíalands (1978), bls. 6, 19.