Breiðfirðingur - 01.04.1993, Blaðsíða 51

BRÉF T I L MÓÐUR
49
eigi hafa gengið í skóla, hugsa og rita tungu sína, án þess að
liggja sem andleg sníkjudýr á erlendum höfundum. Eigi hefði
eg kunnað við, að bókin stæði á blístri af hugsunum og tilvitn-
unum, sent tekin hefði verið úr erlendum ritum. Eg fæ og ekki
séð, að íslenskur sannleikur unt íslenska tungu sé miklu verri
en erlendur sannleikur, sent sagður er um mál vort. Alll er
undir því komið, að það sem sagt er, sé satt og rétt. Og það
ætla eg, að grundvallaratriðin, sem ritið er reist á, sé rétt. En
um smáatriði verður lengi deilt, til dæmis hvort sérstök orð,
sem eru þriggja samstafa, eigi að heita þríliðir, er þau standa
sér eða í hendingalokum, eða heiti fremur tvíliður og einliður.
Slíkt raskar engu nema heiti á nokkurum hendingum. Hér er
um þjóðlega fræði að ræða, er orðið hefur til í landinu sjálfu.
Hún er því innlend eða íslensk vfsindagrein, sem á að vaxa og
dafna og bera ávöxt í bókmenntum vorum. ...
íslensk tunga er stödd í hættu. Blöðin eru, sum að minnsta
kosti, hálffull af „fljótaskrift“ og auglýsingamáli. Málblend-
ingsáhrif og óþarft orðaval, útlent og bjagað, flæðir yfir land-
ið. Málkenndin sljófgast smám saman, ef ekki er að gert.
Háskóli vor, merkisberi íslenskrar menningar, á að standa á
verði og gera allt hvað unnt er, til þess að hamla móti spillingu
í málfari. Þjóðin verður betur mennt og að sama skapi greind-
ari og gleggri í hugsun, sem hún lærir að tala fegurra mál. Og
talmál hennar verður því að eins fagurt, að ritmál sé vandað
og þó einkum á ritum þeint, sem vert er að lesa oftar en einu
sinni. Þarf því að kenna mönnum reglur, það er að segja þeim
mönnum, sem geta lært, kunna að lesa og vilja skilja. Bókin
„Hrynjandi íslenskrar tungu", er þáttur í þeim reglum. Er eg
Háskóla vorum þakklátur fyrir það, hve vel hann tók riti þessu
og styrkti útgáfu þess. En hann hefði ekki gert það, ef Heim-
spekideildin, sem las handritið, hefði ekki lesið bókina betur
né skilið hana skárr en dr. A.J. - Nú er mikið talað um hámark
og lágmark á ýmsum hlutum. Þjóðin gerir lágmarkskröfur á
hendur þeim fræðimönnum, er hún launar. Þær eru þessar:
Þeir verða að gera sér far um að tala af viti, þegar um vísindi
er að ræða".
4 Breififirfiingur