Breiðfirðingur - 01.05.2015, Page 46

BREIÐFIRÐINGUR46
Annar forfaðir Þórðar Gilssonar var Guðlaugur auðgi í Straumfirði,
en í Landnámabók er hann sagður sonur Þormóðs goða og Gerðar
Kjallaksdóttur. Frásagnir af Guðlaugi í Landnámu koma illa saman við
tímatal og er engu líkara en að hann nemi ekki land fyrr en skömmu
fyrir kristintöku. Hér er hugsanlegt að hagsmunir Sturlunga hafi haft
áhrif á mótun söguhefðar frá fyrri hluti 12. aldar og fram á 13. öld
og jafnframt komið upp tímatalsruglingur. Það er ekki trúlegt að sá
ruglingur sé kominn frá Ara fróða, sem var nákvæmur að þessu leyti.
Guðlaugur (eða Gunnlaugur) Þorfinnsson, sonarsonur Guðlaugs
auðga, gekk að eiga Þorkötlu dóttur Halldórs Snorrasonar og Þórdís
dóttir þeirra var kona Gils Snorrasonar. Þórður, sonur þeirra, var því
sonardótturdóttursonur Snorra goða og stóð varla nær því að teljast
erfingi hans en fjölmargir aðrir.27 Að vísu virðast erfðir á goðorðum
iðulega hafa orðið af félagslegum ástæðum þar sem leitað var efnilegra
erfingja fremur en þeirra allra nánustu. Það er einnig mögulegt að sá
goðorðspartur, sem var í eigu Skarðverja í lok 12. aldar, hafi erfst til
þeirra frá Kjalleklingum. Á milli Kjalleklinga og Skarðverja eru þó
ekki önnur kunn tengsl en þau að eiginkona Húnboga Þorgilssonar,
sem bjó á Skarði um 1120, var dótturdóttir Ingveldar, sem var dóttir
Vermundar mjóa.28
Þriðji landnámsmaðurinn sem var forfaðir Þórðar Gilssonar var
Sléttu-Björn, landnámsmaður í Saurbæ. Sonarsonur hans var Sturla
Þjóð reksson, móðurafi Gils Snorrasonar. Hann var tengdasonur Þórðar
ör vand ar en Þórður var sonur Þorvalds hvíta, sonar Þórðar Víkingssonar
höfð ingja í Dýrafirði. „Víga-Sturla er bæinn reisti á Staðarhóli“ er nefnd -
ur í Sturlubók Landnámu; það var Sturla Þjóðreksson og skipti Sturl unga
augljóslega miklu máli þar sem nafn hans gekk í ættinni. Frá sögnum
Sturlubókar og Melabókar Landnámu ber hér ekki saman og ekki
ósennilegt að Sturla Þórðarson, sem sjálfur bjó að Staðarhóli, hafi bætt
þessu við sína Landnámugerð. Honum kann að hafa fundist nær tækt að
draga fram aðild forföður síns að því að koma þessu stórbýli á fót.
27 Íslenzk fornrit I, bls. 100–3.
28 Sturlunga saga I, bls. 10–11, 64; Ólafur Lárusson, Landnám á
Snæfellsnesi. Snæfellsnes I, Reykjavík, 1945, bls. 147–49