Breiðfirðingur - 01.05.2015, Side 91

BREIÐFIRÐINGUR 91SAGNFRÆÐINGAR SKRIFA UM BREIÐAFJÖRÐ
sögunni færir Ólafur valdið yfir til konunnar og veitir henni rödd. Það
sem vekur sérstaka athygli er ábending Ólafs á hefðir samtímans um
verk kvenna en um það segir hann; „Núnú, það er best að hugleiða þetta
fremur. Ég segi þér satt, ég hef aldrei ætlað þér, eins og sumir bændurnir
hér í landi láta konur sínar hafa, að vera bæði mæður, fóstrur, leiðtogar
og kennarar barnanna að öllu leiti til hjálparlaust.“18
Fjögur atriði í þessari málsgrein eru athyglisverð. Í fyrsta lagi má
túlka orð bóndans sem gagnrýni á kerfið, valdið sem leynist innan
hjónabands, þ.e.a.s. misréttið milli kynja innan hjónabands. Ólafur
bendir á hver ríkjandi viðmið séu með því að vísa í til hvers sumir
bændur ætlast af konum sínum. Í öðru lagi má líta svo á að bóndinn ætli
ekki að láta konu sína gera eitthvað, konan stendur jafnfætis honum.
Þriðja atriðið er að bóndinn vill vera þátttakandi í foreldrahlutverki
sem var jafnan talið vera verk kvenna innan einkasvæðis. Fjórða atriðið
sem er umhugsunarvert er að hann upphefur starf kvenna, kallar þær
leiðtoga og kennara og tekur fram að oftast nær vinni konur þetta starf
hjálparlaust.
Orðræða Ólafs eins og hún birtist í þessari ritgerð er fyrst og fremst
byggð á jafnréttisgrundvelli. Áhersla Ólafs á bóndann sem þátttakanda
í foreldrahlutverkinu er einnig mjög áhugaverð að því leyti að Ólafur
lagði mikla rækt við að hvetja feður til uppeldis og fræðslu barna
sinna. Ólafur studdi við það að Framfarastofnunin veitti þeim feðrum
viðurkenningu er sköruðu fram úr í að sýna fyllstu alúð við uppeldi barna
til að hvetja karlmenn til þátttöku innan einkasvæðisins.19
Er þá hægt að skilgreina orðræðu þeirra og hugmyndir sem femínískar
að einhverju leyti? Eða jafnvel sem femíníska aðgerð? Femínísk aðgerð
eða hreyfing þarf að vera meðvituð og gagnrýnin. Hún þarf að miða að
leiðréttingu óréttlætis og til þess krefst hún þekkingar og yfirsýnar á
kynjun samfélagsins og valdamisræmi kynjanna. Hún þarf jafnframt að
vera afl sem hreyfir við samtímanum og til þess þarf hún að vera djörf
og ögrandi í stað þess að staðfesta eða ítreka ríkjandi gildismat.20 Hvort
18 Lbs. 4505, 4to, nr. 5a (Ólafur Sívertsen, Um barnauppeldi II þáttur).
19 Lúðvík Kristjánsson, Vestlendingar I, bls. 31.
20 Þorgerður Einarsdóttir, „Hið vísindalega er pólitískt“, bls. 211.