Breiðfirðingur - 01.05.2015, Side 101

BREIÐFIRÐINGUR 101
Samgöngur til Grundarfjarðar voru slæmar. Fyrir utan að eiga gott
hafnarstæði voru samgöngur á landi torfærar og erfiðar yfirferðar.
Staðurinn var því landfræðilega einangraður. Í vestri hindraði Búlands-
höfðinn landleiðina til Ólafsvíkur. Höfðinn var „snarbrattur og skriðu-
r unninn“ en samt sem áður lá landleiðin yfir Búlandshöfðann. Bjarni
Pálsson og Eggert Ólafsson lýstu leiðinni í Ferðabók sinni og sögðu
marga hafa farist á þessari leið enda var hún ein hættulegasta leið
landsins.29 Af lýsingunni að dæma virðist lakari hafnaraðstaða í Ólafsvík
þess vegna hafa verið tekin fram yfir hættuna á að ferðast með afla
landleiðina til Grundarfjarðar. Íbúarnir vestan megin við Búlandshöfða,
þ.e. í Neshreppnum ytri, áttu erfiða leið fyrir höndum ef þeir vildu
ferðast til annarra verslunarstaða austar á nesinu og voru því líklegri til
að versla í Ólafsvík. Lýsingarnar á samgöngum við Grundarfjörð gefa
til kynna að fjörðurinn var of einangraður til að geta talist heppilegur
kaupstaður.
Kaupmenn og borgarabréf
Kaupmenn þurftu að útvega sér borgarabréf í kaupstað til að mega
stunda verslun á útliggjarastöðum kaupsvæðanna.30 Embættismenn
fylgdu þess um lögum misvel eftir, þ.e. að kaupmenn stunduðu verslun á
út liggj arastöðum en ekki í kaupstað. Það var undir hverjum sýslumanni
kom ið hve mikilvæg borgarabréfin töldust. Kaupmenn gátu því talist
nokkuð frjálsir þegar kom að því að velja sér verslunarstað en urðu
að láta sér segjast þegar sýslumenn gerðu athugasemdir. Í stöku tilfelli
reyndi á lögin. Holger P. Clausen kaupmaður lagði fram kæru til sýslu-
manns þess efnis að Jón Kolbeinsen ræki verslun í Stykkishólmi án
þess að hafa borgarabréf í Grundarfirði. Ekki kom til kasta dómstóla
því Jón stofnsetti verslun í Grundarfirði og reisti þar verslunarhús. Rak
hann verslunina í rúmlega hálfan áratug en hætti vegna lítils ágóða.31
29 Eggert Ólafsson: Ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar. Um ferðir þeirra
á Íslandi árin 1752-1757. I. bindi. Steindór Steindórsson íslenskaði. Örn og Örlygur hf.,
[Reykjavík], 1978. 182.
30 Eiríkur G. Guðmundsson: Saga Fróðárhrepps, bls. 304-305.
31 Ásgeir Ásgeirsson: Saga Stykkishólms, I. bindi. Kauphöfn og verslunarstaður 1596-
1845. Stykkishólmsbær, Stykkishólmur, 1992, bls. 223.
SAGNFRÆÐINGAR SKRIFA UM BREIÐAFJÖRÐ