Breiðfirðingur - 01.05.2015, Page 103

BREIÐFIRÐINGUR 103
Kæra Clausens er svolítið einkennileg því hann var í raun að krefjast
þess að Jón færi í samkeppni við sig í Grundarfirði. Flestir kaupmenn
vildu helst starfa einir á verslunarstöðunum og af þeirri ástæðu hefur
einmitt lítið reynt á lögin. Tilgangur Clausens hlaut því að vera annar
og felast í að draga úr verslunargetu Jóns. Kæran gefur nefnilega til
kynna að verslun í Grundarfirði hlaut að vera lítt ábatasöm. Clausen sá
sér leik á borði með því að kæra Jón og þröngva honum þannig til að
opna verslun á stað sem var óhentugur undir verslunarrekstur. Það gerði
það að verkum að annar verslunarrekstur Jóns þurfti að standa undir
uppihaldi og starfseminni á Grundarfirði. Fyrir vikið varð raunin sú að
það dró úr hagnaði Jóns af verslunarrekstri.
Borgarabréfin ollu líka annars konar vandamálum. Í tilviki Ernsts M.
Heidemann spratt upp deila sem snerist um hvar borgarabréfin giltu.
Heidemann hafði nefnilega borgararéttindi á Ísafirði. Hann gerðist
síðar kaupmaður í Grundarfirði og þegar hann flutti taldi hann að
borgarabréf sitt á Ísafirði dygði til þess að hefja rekstur á nýja staðnum.
Sýslumaðurinn á Snæfellsnesi var ósammála túlkun kaupmannsins
og krafðist þess að hann sækti um borgarabréf í Grundarfirði. Kaup-
maðurinn lét undan að lokum og fékk borgarabréf í Grundarfirði en ekki
fyrr en sýslu maðurinn var kominn í nýtt embætti í Borgarfirði. Málið
fór því ekki fyrir dómstóla.
Vitað er um eitt tilvik þar sem kom til kasta amt manns vegna þess
að kaupmaður hafði ekki borgarabréf í Grundarfirði. Finnur Jónsson
sýslumaður kærði þá Jürgen Bladt, skipstjóra og verslunarstjóra
Hein richs von der Smissen til amtmanns. Félagið var hætt starfsemi
í Grundarfirði en stundaði lausakaupmennsku við Ólafsvík. Sumarið
1798 sigldi félagið tvisvar til Ólafsvíkur en árið eftir kom Bladt bara
eina ferð. Hann stofnaði þá fasta verslun í Ólafsvík, tók hús á leigu hjá
Jacobi S. Plum kaupmanni og réð Daniel D. Plum sem verslunarstjóra.
Ári fyrr hafði hann sótt um borgarabréf í Grundarfirði og um leið lofað
sýslumanni að leigja eða reisa hús í Grundarfirði. Þegar ekkert bólaði á
Bladt ári síðar fór sýslumaður að efast um efndir á loforðinu og heyrði
auk þess orðróm um að Bladt hefði í hyggju að flytja kaupmannshús frá
Grundarfirði til Ólafsvíkur. Í kjölfarið kærði hann Bladt til sýslumanns
SAGNFRÆÐINGAR SKRIFA UM BREIÐAFJÖRÐ