Breiðfirðingur - 01.05.2015, Side 176

BREIÐFIRÐINGUR176
aðrar fornleifar í hraunhvamminum. 20 m norðvestur af rústinni við
tjörnina er mjög ógreinileg rúst, um 8x3 m að stærð, sem virðist vera
tvískipt (rúst 14:2 á mynd 7). Rétt við þá rúst, og meðfram hrauninu,
liggur dálítil renna sem myndast hefur í hraunið og minnir hún
óneitanlega á stíg eða leið. Inn af rennunni er náttúrulegur bolli, um 7x5
m að stærð, og var hann skráður vegna möguleikans á því að um aðhald
eða mögulega kvíar væri að ræða (rúst 14:3 á mynd 7). Þess má geta
að víða í hrauninu eru grófir og bollar sem ætla má að hafi hugsanlega
verið notaðir sem kvíar eða aðhald fyrir skepnur.
Tvær rústir, túlkaðar sem kvíar, voru skráðar hvor sínu megin í
hraunjaðrinum. Önnur þeirra, sú sem vestar er (rúst 14:5 á mynd 7),
er ógreinileg en virtist vera um 5x3 m að stærð og byggð að hluta til
utan í hraunjaðarinn sem myndar nær allan norðurgafl rústarinnar. Hin
rústin, sú sem liggur í hvamminum austanverðum, er einnig nokkuð
ógreinileg en mældist um 7x3 m að stærð og hefur hraunjaðarinn
myndað vesturlangvegg hennar (rúst 14:6 á mynd 7). Báðar þessar
kvíarústir eru mjög signar og falla nær algerlega inn í umhverfið.
Þorleifur taldi að í Hraundal hefði hann fundið rétt þá sem sagt er
frá í Eyrbyggju þegar Helgi, sauðamaður Más Hallvarðssonar, dró í
dilka sauði sem báru mark Vigfúsar í Drápuhlíð. Björn, frændi Vigfúss,
lét þá þessi fleygu orð falla: „Slundasamlega dregur þú sauðina í dag,
Helgi“ (Eyrbyggja saga 1971:51). Varð úr þessu mikið mál og jókst
þá enn óvinsemd Drápuhlíðarmanna og Helgfellinga svo sem frægt er
orðið. Enginn vafi er í okkar huga að það hafi einkum verið þessi tengsl
réttarinnar við Eyrbyggja sögu sem urðu til þess að réttin var friðlýst af
Matthíasi Þórðarsyni, þáverandi þjóðminjaverði, árið 1928 (sbr. Ágúst
Ólafur Georgsson 1990).
Rétt eða selstaða?
Eins og fram kom í upphafi er það þó skoðun okkar að alls ekki sé um
rétt að ræða í Hraundal heldur selstöðu. Í fyrsta lagi má nefna að sé
staðsetningin skoðuð með gagnrýnum hætti má telja afar ósennilegt að
hún hafi verið heppileg fyrir fjárskilarétt því um nokkuð langan veg
hefur verið að fara frá bæjum og að réttinni. Sem dæmi má nefna að