Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Page 20

G u n n a r Þ ó r B j a r n a s o n
20 TMM 2010 · 3
verður ímynd hins fullkomna leiðtoga sem getur sameinað þjóðina og
vísað henni leið út úr ógöngunum sem hún hefur ratað í.
Fáir munu finna að því þótt Jóni Sigurðssyni sé hampað sem
leiðtoga þjóðarinnar og stjórnmálamenn nú á dögum léttvægir fundir
í samanburði við hann. Enda var hann „foringinn mikli“.18 Öðru
máli gegnir um afstöðu forseta til heitustu deilumála samtímans. Þar
sýnist vitanlega sitt hverjum. Sá Jón Sigurðsson sem að undanförnu
hefur látið mest að sér kveða í þjóðmálaumræðunni er andvígur því að
íslenska þjóðin greiði Bretum og Hollendingum skuldir Landsbankans
sáluga vegna Icesave­reikninganna. Og hann er á móti aðild Íslands að
Evrópusambandinu. Þetta eru að minnsta kosti þeir tónar sem hæst hafa
hljómað á þeim tíma sem liðinn er frá því íslensku bankarnir hrundu.
Það er því þjóðernissinninn Jón Sigurðsson sem á upp á pallborðið um
þessar mundir. Eða „þjóðarsinninn“, svo notað sé orð sem Jóni sjálfum
var tamt.19 Miklu minna fer fyrir hinum frjálslynda alþjóðasinna sem
Sverrir Jakobsson sagði að hafi verið í tísku fyrir nokkrum árum.
Það er fylgst með atkvæði þínu
Þegar tekist var á um Icesave í sölum alþingis sumarið 2009 birtust
í blöðum auglýsingar eins og sú sem sjá má hér á síðunni. Markmið
þeirra var að þrýsta á þingmenn um að samþykkja ekki ríkisábyrgð
vegna Icesave. Það var „áhugafólk
um framtíð Íslands“ sem greip
til þessarar nýstárlegu aðferðar
við að nota fortíðina sem vopn í
pólitískri baráttu samtímans. „Það
er fylgst með atkvæði þínu,“ sagði
í annarri auglýsingu og fyrir ofan
þau orð mátti sjá augu Jóns Sig­
urðssonar. Neðst í auglýsingunni
stóð: „Afstaða þín verður geymd
en aldrei gleymd.“ Jón var sem
sagt orðinn þátttakandi í því sem sumir hafa kallað eitt stærsta mál
Íslandssögunnar. Icesave­samningur íslenskra stjórnvalda við Breta og
Hollendinga var jafnvel sagður ganga næst Gamla sáttmála að mikilvægi
fyrir örlög þjóðarinnar. Látum liggja milli hluta hvort Gamli sáttmáli
var góður eða slæmur, eða jafnvel hvort hann var yfirleitt til. Aðalatriðið
er að Jón er hér notaður sem tákn hins sögulega minnis, þess sem varir.
Ímynd hans er notuð til að undirstrika að Icesave sé ekkert dægurmál