Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Síða 60

60 TMM 2010 · 3
Jorge Luis Borges
Hinn1
Þetta gerðist í febrúarmánuði 1969, í Cambridge fyrir norðan Boston. Ég
sagði ekki frá því strax, vegna þess að í fyrstu var það ætlun mín gleyma
þessu til að missa ekki vitið. Nú, árið 1972, finnst mér eins og að ef ég
skrifi um þetta muni aðrir lesa það sem smásögu og með árunum verði
þetta kannski þannig fyrir mér.
Ég veit að þetta var næstum óbærilegt á meðan á því stóð og enn
frekar andvökunæturnar sem fylgdu í kjölfarið þó að ekki sé þar með
sagt að frásögnin hafi sömu áhrif á þriðja aðila.
Klukkan var tíu að morgni. Ég var að hvíla mig á bekk við Charles­
ána. Fimm hundruð metrum til hægri við mig var há bygging, sem ég
hef aldrei komist að hvað heitir. Í gruggugu vatninu flaut stór ísjaki. Áin
gerði það að verkum að ég fór óhjákvæmilega að hugsa um tímann. Hina
ævagömlu mynd Heraklítusar. Ég hafði sofið vel. Í kennslustundinni
daginn áður hafði mér tekist, að ég held, að vekja áhuga nemendanna.
Það var hvergi sálu að sjá.
Allt í einu fannst mér (sem samkvæmt sálfræðingum stafar af þreytu)
að ég hefði áður upplifað þessa tilteknu stund. Á hinum enda bekkjarins
hafði einhver fengið sér sæti. Ég hefði kosið að vera einn en vildi ekki
standa upp strax til að virðast ekki ókurteis. Hann byrjaði að blístra.
Það var þá sem fyrsti áreksturinn varð af mörgum þennan morgun. Það
sem hann blístraði, það sem hann reyndi að blístra (ég hef aldrei verið
mjög lagviss), var La tapera eftir Elías Regules í þjóðlegum stíl. Lagið
flutti mig aftur í löngu horfinn húsagarð og minnti mig á Alvaro Melián
Lafinur, sem lést fyrir mörgum árum. Svo komu orðin. Upphafsorð
lagsins. Röddin var ekki rödd Alvaros, en líktist henni. Mér til mikillar
hrellingar þekkti ég hana.
Ég færði mig nær og sagði:
– Herra, eruð þér úrúgvæskur eða argentínskur?
– Argentínskur, en hef búið í Genf síðan 1914, var svarið.