Tímarit Máls og menningar - 01.09.2010, Blaðsíða 67

TMM 2010 · 3 67
Einar Kárason
Káserí um Sturlu Þórðarson,
höfund Njálu
Eins og titill þessa pistils gefur til kynna er hér ekki á ferðinni fræðileg
úttekt eða rannsókn á nokkurn hátt og ég reyni ekki heldur að gefa
skrifum mínum það yfirbragð með tilvitnunum, heimildatilvísunum
eða neðan­ og aftanmálsgreinum; þetta eru þankar og athuganir hins
áhugasama lesanda. En skrifaðir af fullri einlægni og mikilli sann­
færingu eigi að síður.
Fyrir drjúgum þremur áratugum þegar ég var viðloðandi bókmenntir
og norræn fræði í háskóla var ekki í tísku að velta sér upp úr ágisk­
unum um höfunda Íslendingasagna, það þóttu hálfgerð neftóbaksfræði
fyrir sérvitringa eða kverúlanta. Og reyndar auðvelt að skilja rökin
fyrir fánýti slíkra ágiskana. En tímar hafa liðið og margt hefur gerst,
og síðan þá hafa æ fleiri til að mynda fallist á það sjónarmið að ekki
sé ástæða til að draga í efa að Snorri Sturluson hafi samið Egilssögu;
um það hafa virtir fræðimenn eins og Vésteinn Ólason fjallað í sínum
skrifum og með tilstyrk hins opinbera hefur Egla meira að segja verið
gefin út sem hluti af heildarverkum Snorra. Og það sem meira er: þetta
hefur aukið nýrri vídd í hugmyndir manna um söguna, gefur ýmsum
nýjum möguleikum til að skilja hana byr undir báða vængi. En þannig
er það auðvitað oftast með skáldskap og höfunda, tengslin þar á milli
eru iðulega kveikja frjórra hugmynda og mætta telja upp um það dæmi
sem væru fljót að fylla tímaritshefti; ég læt mér nægja að nefna kvæðið
um Goðmund á Glæsivöllum og höfundinn Grím Thomsen sem eyddi
drjúgum hluta ævinnar í þjónustu Danakonungs en slapp þaðan kalinn
á hjarta.
Fyrir svona aldarfjórðungi fór ég að heyra af kenningum Matthíasar
Johannessens skálds og Moggaritstjóra um Sturlu Þórðarson sem
höfund Njálssögu. Mér þótti þetta áhugavert og hefði viljað skoða
betur, en þá þekkti ég lítt til Sturlungu og Sturlu Þórðarsonar og var